Εμπειρογνώμονες της ESA εκτιμούν τον κίνδυνο από την έκρηξη ενός δορυφόρου και αναζητούν λύσεις

Μετά τη μελέτη του πρόσφατου εκρηκτικού κατακερματισμού ενός αμερικανικού δορυφόρου, οι εμπειρογνώμονες των διαστημικών συντριμμιών της ESA συμπέραναν πως αυτό το συμβάν δεν αυξάνει τον κίνδυνο σύγκρουσης στις κοντινές αποστολές της ESA με οποιοδήποτε ουσιαστικό τρόπο. Ο Defense Meteorological Satellite Programme Flight 13 (DMSP-13) της Πολεμικής Αεροπορία των ΗΠΑ, διαχωρίστηκε σε 40 κομμάτια περίπου στις 3 Φεβρουαρίου. Ο στρατιωτικός μετεωρολογικός δορυφόρος βρισκόταν σε χαμηλή γήινη τροχιά σε υψόμετρο περισσότερο από 800 χιλιόμετρα.

Οι χαμηλές γήινες τροχιές συνήθως χρησιμοποιούνται από τις αποστολές παρατήρησης της Γης και από μερικούς δορυφόρους επικοινωνιών. «Το συμβάν δεν θεωρείται σημαντικό», εξηγεί ο Holger Krag του Space Debris Office (Γραφείο Διαστημικών Αποβλήτων) της ESA. «Εάν ο αριθμός θραυσμάτων που αναφέρθηκε σταθεροποιηθεί σε αυτό το επίπεδο, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είναι εντός του εύρους των προηγουμένων 250 περιστατικών κατακερματισμού σε τροχιά. Για τις αποστολές μας, με τον CryoSat-2 να είναι πιο κοντά στο υψόμετρο του συμβάντος, δεν περιμένουμε κανέναν ουσιαστικό κίνδυνο λόγω του συμβάντος».

Με βάση το κέντρο των διαστημικών επιχειρήσεων ESOC της ESA στο Darmstadt της Γερμανίας, το Γραφείο Διαστημικών Αποβλήτων λαμβάνει δεδομένα για τα διαστημικά συντρίμμια από το Joint Space Operations Center των ΗΠΑ και πραγματοποιεί αναλύσεις και προσομοιώσεις του παρόντος και του μέλλοντος περιβάλλοντος συντριμμιών, εργαζόμενο συνάμα και με αποστολές για να προετοιμάσουν «ελιγμούς αποφυγής σύγκρουσης».

Οι θρυμματισμοί δορυφόρων, συνήθως, προκαλούνται από τη διάλυση των δεξαμενών ή των μπαταριών που προκαλούνται από απομεινάρια πηγών ενέργειας κάτω από την επίδραση του σκληρού περιβάλλοντος του διαστήματος. Η διασπορά των θραυσμάτων που συνδέεται με το συμβάν DMSP-13 είναι αρκετά μεγάλη, ωστόσο η μεγαλύτερη συγκέντρωση θραυσμάτων βρίσκεται κοντά στο υψόμετρο στο οποίο βρισκόταν ο δορυφόρος. Αυτό εξακολουθεί να είναι περίπου 100 χιλιόμετρα πάνω από το σχηματισμό των δορυφόρων της ESA. Τα θραύσματα θα διασπώνται αργά κατά τα χρόνια και τις δεκαετίες που έρχονται.

Η πρωτοβουλία της ESA Clean Space (Καθαρό Διάστημα), που αφορά τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της διαστημικής βιομηχανίας στη Γη και το διάστημα, εξετάζει την τεχνολογία ώστε να ελαττωθούν τα επίπεδα των συντριμμιών στις χαμηλές γήινες τροχιές, όπου υπάρχει μεγάλη κίνηση. Με τις τροχιακές ταχύτητες, ακόμη και ένα καρύδι ενός εκατοστού θα μπορούσε να χτυπήσει έναν δορυφόρο με τη δύναμη μιας χειροβομβίδας.

Στις 17 και18 Μαρτίου, τεχνικοί εμπειρογνώμονες θα συναντηθούν στο τεχνικό κέντρο ESTEC της ESA στο Noordwijk, στην Ολλανδία, για να συζητήσουν για τις τεχνολογίες μετριασμού των συντριμμιών: μεθόδους που θα εξασφαλίζουν ότι οι δορυφόροι θα μπορούν να αφαιρεθούν μόνοι τους, από τις νευραλγικές χαμηλές γήινες τροχιές πολύ πριν συμβεί ένα γεγονός καταστροφής, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο που προέρχεται από δορυφόρους που επανεισέρχονται.

«Οι διεθνείς κανονισμοί αναφέρουν ότι οι δορυφόροι χαμηλής τροχιάς απομακρύνονται εντός 25 ετών, στο τέλος του κύκλου ζωής της αποστολή τους», σχολίασε η Luisa Innocenti, επικεφαλής της πρωτοβουλίας Clean Space. «Είτε θα πρέπει να καταλήξουν σε υψόμετρο όπου η ατμοσφαιρική έλξη να προκαλεί σταδιακή επανείσοδο, ή εναλλακτικά να αποσταλούν σε πιο ήσυχες «τροχιές τάφους». Η πρόκληση είναι να εισαχθούν αυτές οι απαιτούμενες μέθοδοι μετριασμού, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τον αντίκτυπο στην ίδια την αποστολή, ειδικά για τους δορυφόρους μικρότερης μάζας».

Αλλά ο μετριασμός μπορεί φτάσει μόνο τόσο μακριά. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι ο πληθυσμός συντριμμιών θα συνεχίσει να αναπτύσσεται μέσα από μια αλυσιδωτή αντίδραση συγκρούσεων, εκτός εάν επιμέρους μεγάλα κομμάτια συντριμμιών-εγκαταλελειμμένοι δορυφόροι ή άνω τα πάνω τμήματα πυραύλων-ανακτηθούν περιοδικά. Η αποστολή της ESA e.DeOrbit, που πρόσφατα υπέβαλε την προκαταρκτική φάση Α/Β με σχεδιασμό για εκτόξευση το 2021, έχει ως στόχο να αναδείξει τη σκοπιμότητα της ενεργού αφαίρεσης συντριμμιών.

Πηγή: ESA