Αστρονόμοι αποθανάτισαν σπάνια κοσμική συμπεριφορά «Dr. Jekyll and Mr. Hyde» σε διπλό αστρικό σύστημα

Την παράξενη συμπεριφορά ενός ζεύγους άστρων σε ένα πυκνό σμήνος – αναφέρεται ως Terzan 5 – που βρίσκεται σε απόσταση 19.000 έτη φωτός από τη Γη, έχει συλλάβει το «μάτι» μιας διεθνούς ομάδας αστρονόμων. «Παρατηρήσαμε ένα εξωτικό αστρικό διπλό σύστημα χρησιμοποιώντας τόσο την περιοχή των ακτίνων-Χ όσο και την περιοχή των ραδιοκυμάτων», ανέφερε ο Craig Heinke, αστροφυσικός του Πανεπιστημίου της Alberta (U of A). «Δέκα μόνο χρόνια πριν, γνωρίζαμε άστρα νετρονίων που ήταν πάλσαρ και άστρα νετρονίων που συσσώρευαν ύλη από συνοδά άστρα, αλλά κανένα που εναλλάσσεται στο ένα και στο άλλο».

Οι επιστήμονες της ομάδας MAVERIC (Milky-way ATCA and VLA Exploration of Radio-sources in Clusters) παρατήρησαν την ασυνήθιστη εναλλαγή σε μια νέα εικόνα, χρησιμοποιώντας δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από το Παρατηρητήριο ακτίνων-Χ, Chandra, της NASA κατά τη διάρκεια περίπου 15 ετών. Το αστρικό σύστημα περιγράφτηκε σε μελέτη του 2018, από τον Arash Bahramian, τότε στο U of A και σήμερα στο Πανεπιστήμιο Curtin (στη Δυτική Αυστραλία). Στο σύστημα, ένα κανονικό άστρο και ένα άστρο νετρονίων περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο και κάποιες φορές, αστρικό υλικό φαίνεται να απορροφάται από το πυκνότερο άστρο νετρονίων – ένα φαινόμενο που ορισμένες φορές αναφέρεται (LfN) ως αστρικός βαμπιρισμός.

Όμως παραδόξως, κάποιες άλλες φορές, η ροή σταματά και το ισχυρό μαγνητικό πεδίο του άστρου νετρονίων επιταχύνει τα σωματίδια κοντά στην ταχύτητα του φωτός, δημιουργώντας ισχυρές εκπομπές ραδιοκυμάτων – φαινόμενο γνωστό ως πάλσαρ. «Γνωρίζουμε πολύ λίγα, μόνο, από αυτά τα άστρα που εναλλάσσονται μεταξύ καταστάσεων, τα οποία καλούνται μεταβατικά πάλσαρ χιλιοστού του δευτερολέπτου (transitional millisecond pulsars)», ανέφερε ο αστροφυσικός του U of A, Gregory Sivakoff, συνεργάτης στην ομάδα MAVERIC. «Θεωρούσαμε από καιρό ότι τα άστρα νετρονίων έπρεπε να “τρώνε” υλικό από ένα κοντινό άστρο για να περιστρέφονται με τόσο μεγάλες ταχύτητες, όμως ήταν μόνο με τα μεταβατικά πάλσαρ χιλιοστού του δευτερολέπτου που βρήκαμε το μαγικό ραβδί που απέδειξε ότι η υπόθεσή μας ήταν πιθανώς αληθινή».

Μόνο τρία επιβεβαιωμένα παραδείγματα αυτών των συστημάτων που αλλάζουν ταυτότητα είναι γνωστά, εξήγησε ο Sivakoff. Το πρώτο ανακαλύφθηκε το 2013 χρησιμοποιώντας το τροχιακό τηλεσκόπιο Chandra και διάφορα άλλα τηλεσκόπια ακτίνων-Χ και ραδιοτηλεσκόπια – που όπως είπε, κάνει τη νέα εικόνα του συστήματος ακόμη πιο συναρπαστική. «Το πρώτο από αυτά τα συστήματα ανακαλύφθηκε προκάλεσε πολύ μεγάλο ενθουσιασμό, καθώς παρουσιάστηκε ως το ιερό δισκοπότηρο της αστρονομίας ακτίνων-Χ: για να δείξει ότι άστρα νετρονίων που συσσωρεύουν υλικό μπορούν να “γυρίσουν” σε πάλσαρ», είπε ο Heinke.

«Όμως έχει επίσης δημιουργηθεί μια πληθώρα άλλων ερωτήσεων και είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν συστήματα όπως αυτό για να μάθουμε περισσότερα. Αυτό το εύρημα ανοίγει ένα νέο δρόμο στην έρευνα για αυτά τα αντικείμενα καθώς μαθαίνουμε περισσότερα σχετικά με αυτά και ελπίζουμε να αρχίσουμε να ξεδιπλώνουμε τα μυστήριά τους».

Δείτε το video:

Πηγή: University of Alberta