Συμπτωματική ανακάλυψη νέου γαλαξία στην κοσμική γειτονιά μας με τη χρήση του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble

Διεθνής ομάδα αστρονόμων χρησιμοποίησαν πρόσφατα το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble των NASA/ESA για να μελετήσουν άστρα-λευκούς νάνους μέσα στο σφαιρωτό σμήνος NGC 6752. Ο σκοπός των παρατηρήσεώς τους ήταν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα άστρα για να μετρήσουν την ηλικία του σφαιρικού σμήνους, όμως κατά την πορεία των εργασιών έκαναν μια απρόσμενη ανακάλυψη. Στα εξωτερικά όρια της περιοχής που παρατηρούσαν με την Advanced Camera for Surveys του Hubble έγινε ορατή μια συμπαγής συλλογή άστρων. Μετά από προσεκτική ανάλυση της φωτεινότητας και των θερμοκρασιών τους οι επιστήμονες συμπέραναν ότι τα άστρα αυτά δεν ανήκουν στο σμήνος – το οποίο είναι τμήμα στο Γαλαξία μας – αλλά μάλλον είναι εκατομμύρια έτη φωτός πιο μακριά.

Η νεοανακαλυφθείσα κοσμική γειτονιά μας, που ονομάστηκε με το υποκοριστικό Bedin I από τους αστρονόμους, είναι ένας μετρίου μεγέθους, επιμήκης γαλαξίας. Μετράει περίπου μόνο 3000 έτη φωτός στη μεγαλύτερη διάστασή του – ένα κλάσμα του μεγέθους του δικού μας Γαλαξία. Όχι μόνο είναι πολύ μικρός, αλλά είναι επίσης απίστευτα ασθενής. Αυτές οι ιδιότητες οδήγησαν τους αστρονόμους να τον κατηγοριοποιήσουν ως ένα νάνο σφαιροειδή γαλαξία. Οι σφαιροειδείς γαλαξίες προσδιορίζονται από το μικρό τους μέγεθος, τη χαμηλή φωτεινότητα, την έλλειψη σκόνης και τον γερασμένο αστρικό πληθυσμό. 36 γαλαξίες αυτού του τύπου είναι ήδη γνωστό ότι υπάρχουν στην Τοπική Ομάδα Γαλαξιών, 22 από τους οποίους είναι δορυφόροι γαλαξίες του δικούς μας Γαλαξία.

Ενώ οι νάνοι σφαιροειδείς γαλαξίες δεν είναι σπάνιοι, ο Bedin I έχει ορισμένα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά. Όχι μόνο είναι ένας από τους λίγους σφαιροειδείς νάνους που έχει απόσταση που εκτιμήθηκε καλά, αλλά είναι επίσης και εξαιρετικά απομονωμένος. Βρίσκεται περίπου 30 εκατομμύρια έτη φωτός από τον Γαλαξία μας και 2 εκατομμύρια έτη φωτός από τον πλησιέστερο μεγάλο γαλαξία, τον NGC 6744. Αυτό τον καθιστά πιθανώς τον περισσότερο απομονωμένο μικρό νάνο γαλαξία που ανακαλύφθηκε μέχρι σήμερα.

Η σύνθετη εικόνα δείχνει τη θέση του νάνου σφαιροειδή γαλαξία Bedin 1 πίσω από το σφαιρωτό σμήνος NGC 6752.

Από τις ιδιότητες των άστρων του, οι αστρονόμοι μπόρεσαν να συμπεράνουν ότι ο γαλαξίας είναι ηλικίας περίπου 13 δισεκατομμυρίων ετών – περίπου τόσο μεγάλης ηλικίας όσο και το ίδιο το σύμπαν. Λόγω της απομόνωσής του – η οποία οδηγεί στη μόλις και μετά βίας όποιας αλληλεπίδρασης με άλλους γαλαξίες – και της ηλικίας του, ο Bedin I είναι αστρονομικό ισοδύναμο ενός ζώντος απολιθώματος του πρώιμου σύμπαντος.

Η ανακάλυψη του Bedin I ήταν ένα αληθινά απρόσμενο εύρημα. Πολύ λίγες εικόνες του Hubble επιτρέπουν τέτοια ασθενή αντικείμενα να φανούν και καλύπτουν μόνο ένα μικρό μέρος του ουρανού. Μελλοντικά τηλεσκόπια με ευρύτερο πεδίο παρατήρησης, όπως το τηλεσκόπιο WFIRST (Wide Field Infrared Survey), θα έχουν κάμερες που καλύπτουν μια πολύ μεγαλύτερη περιοχή του ουρανού και μπορεί να βρουν περισσότερους από αυτούς τους γαλαξιακούς γείτονες.

Πηγή: ESA

Περισσότερα στη δημοσίευση (επιστολή): The HST Large Programme on NGC 6752. I. Serendipitous discovery of a dwarf Galaxy in background. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society