Επιστήμονες αναπτύσσουν μια νέα μέθοδο για την πρόβλεψη εκρήξεων ηφαιστείων

Ερευνητές από το Τμήμα Επιστημών της Γης στο Royal Holloway, του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ανάπτυξαν μια νέα μέθοδο η οποία θα μπορούσε να καθορίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες που απαιτούνται για να εκραγεί ένα ηφαίστειο. Η μελέτη δημοσιεύθηκε 28 Οκτωβρίου στο Scientific Reports.

Η ομάδα, που απαρτίζεται από τους διδακτορικούς φοιτητές John Browning και Κυριακή Δρυμώνη (Sandy Drymoni) και τον καθηγητή Agust Gudmundsson, χρησιμοποίησε γεωλογικά δεδομένα που συνέλεξε πρόσφατα και ιστορικά δεδομένα προηγούμενων εκρήξεων του ηφαιστείου της Σαντορίνης στην Ελλάδα, για να αντιληφθεί τη χωρητικότητα του θαλάμου μάγματος του ηφαιστείου. Μετά την επεξεργασία τα μέλη της ομάδας μπόρεσαν να οικοδομήσουν ένα μοντέλο το οποίο τους επέτρεψε να εκτιμήσουν την αύξηση της πίεσης στο θάλαμο μάγματος, όταν ξαναγεμίζει και έτσι να προβλέψουν πότε είναι πιθανό να διαρραγεί και ενδεχομένως να προκαλέσει μια έκρηξη.

Η ομάδα ταξίδεψε στο νησί της Σαντορίνης, για να συλλέξει δεδομένα σχετικά με τον τύπο του μάγματος που τροφοδοτεί εκρήξεις. Πήραν μετρήσεις από τα γεμάτα μάγμα ρήγματα (χαντάκια) τα οποία είναι εκτεθειμένα με εντυπωσιακή μορφή κατά μήκος του βόρειου τοίχου της καλντέρας της Σαντορίνης. Χρησιμοποιώντας γεωδαιτικά δεδομένα από το 2012, όταν το ηφαίστειο θεωρείτο ότι ήταν κοντά σε μια έκρηξη, η ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα, χρησιμοποιώντας τη νέα μέθοδό της, ότι ο θάλαμος μάγματος στην πραγματικότητα δεν θα διαρραγεί εκείνη τη στιγμή. Έτσι, ενώ είχε εισέλθει μεγάλος όγκος νέου μάγματος στον θάλαμο της Σαντορίνης το 2012, τόσο που να έλθει κοντά στο να διαρραγεί (και πιθανά να υπάρξει έκρηξη), ο θάλαμος δεν έφτασε αρκετά το στάδιο της ρήξης.

Το νέο μοντέλο έχει τη δυνατότητα να προβλέπει πότε οι θάλαμοι μάγματος σε άλλα ηφαίστεια θα μπορούσαν να διαρραγούν και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε εκρήξεις, πράγμα που θα μπορούσε να βοηθήσει στο σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης και σε εκτιμήσεις του κινδύνου.

«Έχουμε καταφέρει να προβλέψουμε περιορισμούς σχετικά με τον όγκο του μάγματος που αποθηκεύτηκε σε ένα ρηχό θάλαμο μάγματος κάτω από την Καλντέρα της Σαντορίνης», δήλωσε ο John Browning . «Πιστεύουμε ότι το νέο μας μοντέλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη του χρόνου ρήξης του θαλάμου μάγματος στη Σαντορίνη και, τελικά, για την καλή παρακολούθηση των ηφαιστείων σε όλο τον κόσμο. Μολονότι αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς την αξιόπιστη πρόβλεψη των ηφαιστειακών εκρήξεων, υφίστανται ακόμη μια σειρά από προκλήσεις. Για παράδειγμα, ακόμα και αν ο θάλαμος μάγματος ήταν να διαρραγεί, αυτή τη στιγμή δεν έχουμε κανένα τρόπο να προβλέψουμε αν το μάγμα που γεμίζει τα ρήγματα (τα χαντάκια) καθώς εγχέεται από το θάλαμο, θα το κάνει αυτό προς την επιφάνεια. Στις περισσότερες περιπτώσεις το μάγμα καθυστερεί ή σταματά πριν φτάσει στην επιφάνεια. Κάτω από ποιες συνθήκες το μάγμα καθυστερεί στα ηφαίστεια (αποτρέποντας την έκρηξη) είναι μεταξύ των πιο σημαντικών άλυτων προβλημάτων στην ηφαιστειολογία».

Πηγή: Royal Holloway, University of London

Περισσότερα στην εργασία: Forecasting magma-chamber rupture at Santorini volcano, Greece, Scientific Reports 5, Article number: 15785