Καθοδόν προς τον Κόκκινο Πλανήτη: Το πρώτο φως από το ExoMars των ESA και Roscosmos (video)

Το διαστημόπλοιο των ESA-Roscosmos ExoMars είναι σε άριστη υγεία μετά την εκτόξευσή του τον περασμένο μήνα, με το σκάφος να στέλνει πίσω την πρώτη δοκιμαστική εικόνα μιας έναστρης θέας καθοδόν προς τον Κόκκινο Πλανήτη. Τις εβδομάδες που ακολούθησαν την εκτόξευση στις 14 Μαρτίου, οι υπεύθυνοι της αποστολής και οι επιστήμονες ελέγχουν εντατικά το Trace Gas Orbiter (TGO) και την είσοδο, την κάθοδο και την επίδειξη προσγείωσης του Schiaparelli, για να εξασφαλιστεί ότι θα είναι έτοιμο για τον Άρη, τον Οκτώβριο.

Τα συστήματα ελέγχου, πλοήγησης και επικοινωνίας του TGO έχουν στηθεί, η παραβολική κεραία υψηλού κέρδους διαμέτρου 2,2 μέτρων παρέχει ήδη μια σύνδεση 2 Mbit/s με τη Γη και τα επιστημονικά όργανα έχουν ήδη υποστεί τους αρχικούς ελέγχους. Μόλις μπει σε τροχιά γύρω από τον Άρη, το TGO θα ξεκινήσει μια αποστολή για τη μέτρηση της αφθονίας και της κατανομής των ευγενών αερίων στην ατμόσφαιρα με τους εξελιγμένους αισθητήρες του. Ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είναι το μεθάνιο, το οποίο θα μπορούσε να υποδείξει ενεργές γεωλογικές ή βιολογικές διεργασίες στον πλανήτη.

Εν τω μεταξύ, το Schiaparelli θα επιδείξει την αναγκαία τεχνολογία για μια ελεγχόμενη προσγείωση στον πλανήτη, που έχει οριστεί για τις 19 Οκτωβρίου. «Όλα τα συστήματα έχουν ενεργοποιηθεί και ελεγχθεί, συμπεριλαμβανομένης της ισχύος, των επικοινωνιών, των αστροανιχνευτών, την καθοδήγηση και την πλοήγηση, όλα τα ωφέλιμα φορτία και το Schiaparelli, ενώ η ομάδα ελέγχου πτήσης έχει εξοικειωθεί περισσότερο με τη λειτουργία αυτού του νέου και εξελιγμένου διαστημικού σκάφους», λέει ο Peter Schmitz, Διευθυντής Επιχειρήσεων Διαστημοπλοίου της ESA.

Τα αστέρια αντιστάθμισης (ESA)

Στις 7 Απριλίου η κάμερα υψηλής ανάλυσης TGO ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά, αποκτώντας τις πρώτες εικόνες από το διάστημα. Η εικόνα εμφανίζει ένα τυχαία επιλεγμένο τμήμα του ουρανού κοντά στον νότιο ουράνιο πόλο. Αυτή η εικόνα αποτελείται από δύο καρέ που λήφθηκαν σε ελαφρώς διαφορετικές κατευθύνσεις χρησιμοποιώντας τον μηχανισμό περιστροφής της κάμερας. Αφαιρώντας το ένα καρέ από το άλλο αποκαλύπτεται μια σειρά από ισοδύναμης αντιστάθμισης θετικές και αρνητικές εικόνες άστρων. Αυτό δείχνει ότι η κάμερα και ο μηχανισμός κίνησης της λειτουργούν καλά.

«Η αρχική ενεργοποίηση κύλησε πολύ ομαλά και μέχρι στιγμής τα πράγματα φαίνονται καλά», λέει ο Nicolas Thomas από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης στην Ελβετία, και ερευνητής της κύριας κάμερας. «Παρά το γεγονός ότι δεν είχε σχεδιαστεί για βλέπει τα αχνά αστέρια, αυτές οι πρώτες εικόνες είναι πολύ καθησυχαστικές. Όλα μας δείχνουν πως είναι σε θέση να πάρει καλά δεδομένα στον Άρη».

Μόλις βρεθεί στον Άρη θα μελετήσει τα χαρακτηριστικά της επιφάνειας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που μπορεί να σχετίζονται με τις πηγές αερίου, όπως τα ηφαίστεια. Οι αισθητήρες του ανιχνευτή αερίου, μαζί με τον ανιχνευτή ατομικών σωματιδίων που θα είναι σε θέση να ανιχνεύσει κοιτάσματα νερού-πάγου, τέθηκαν, επίσης, όλα σε λειτουργία για πρώτη φορά την περασμένη εβδομάδα, και η επιστημονικές ομάδες που έλαβαν τα πρώτα δοκιμαστικά δεδομένα.

Οι μηχανικοί έχουν επίσης ξεκινήσει μια εντατική σειρά ελέγχων για τα συστήματα και τα όργανα πτήσης του Schiaparelli. Ενώ κατά κύριο λόγο πρόκειται για μια συσκευή επίδειξης της τεχνολογίας, το Schiaparelli θα πραγματοποιήσει μια σειρά από περιβαλλοντικές μελέτες κατά τη σύντομη αποστολή του στην επιφάνεια του Άρη. Για παράδειγμα, θα κάνει τις πρώτες μετρήσεις των ηλεκτρικών πεδίων που, σε συνδυασμό με τις μετρήσεις της συγκέντρωσης της ατμοσφαιρικής σκόνης, θα προσφέρουν νέες γνώσεις σχετικά με το ρόλο των ηλεκτρικών δυνάμεων στην ανύψωση της σκόνης – ένα πιθανό έναυσμα για τις θύελλες σκόνης. Θα λάβει επίσης μια σειρά εικόνων κατά τη διάρκεια της εξάλεπτης καθόδου του στην επιφάνεια.

«Όλα τα όργανα του TGO και Schiaparelli λειτουργούν καλά και οι επιστημονικές ομάδες που τα χειρίζονται θα συνεχίσουν τους ελέγχους βαθμονόμησης και ρύθμισης παραμέτρων καθοδόν προς τον Άρη για να εξασφαλιστεί ότι είναι έτοιμα για την συναρπαστική αποστολή που βρίσκεται μπροστά μας», λέει ο Håkan Svedhem, επιστήμονας του έργου ExoMars 2016 της ESA.

Ένα επερχόμενο ορόσημο είναι μια σημαντική διόρθωση πορείας τον Ιούλιο, που θα ευθυγραμμίσει το διαστημικό σκάφος σε πορεία για την άφιξη του στον Άρη στις 19 Οκτωβρίου. Μέχρι σήμερα, ένα μήνα μετά την εκτόξευση, το TGO και το Schiaparelli έχουν ολοκληρώσει περισσότερα από 83 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τα 500 εκατομμύρια χιλιόμετρα του ταξιδιού τους προς τον Άρη.

Πηγή: ESA