Επιλεγμένα

Μαύρος και αποτελούμενος από νερό και διοξείδιο του άνθρακα ο κομήτης Τσουριούμοφ- Γκερασιμένκο

Από στις 19 Νοεμβρίου 2014

«Τα πρώτα ευρήματα (της διαστημοσυσκευής «Philae», μία εβδομάδα μετά την απελευθέρωσή της από το διαστημικό σκάφος Ροζέτα (Rosetta) και την περιπετειώδη προσεδάφισή της στον κομήτη) δείχνουν ότι ο κομήτης είναι κατάμαυρος σαν πίσσα και η ανακλαστική του ικανότητα (albedo) είναι 5%.

Μερικά από τα φάσματα που έχω δει δείχνουν την παρουσία του νερού και άλλων οργανικών χημικών στοιχείων. Όμως, είναι πολύ νωρίς ακόμα, δεν έχουν βγει ποσοτικές μετρήσεις. Το συμπέρασμα, που μπορεί αυτή τη στιγμή να συναχθεί, είναι: ναι εδώ είναι το νερό, εδώ είναι το διοξείδιο του άνθρακα και μετά είναι άλλες πιο περίπλοκες ουσίες», ανέφερε ο κ. Οικονόμου σε συνέντευξη Τύπου, στο πλαίσιο ομιλίας του σε φοιτητές του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ο Έλληνας διαπρεπής επιστήμων Θανάσης Οικονόμου, είναι καθηγητής της Αστροφυσικής, Senior Scientist του Εργαστηρίου Αστροφυσικής και Διαστημικής Έρευνας του Πανεπιστημίου του Σικάγο και η ομάδα του δημιούργησε το όργανο του «Philae», που σχεδιάστηκε για να αναλύσει τη χημική σύσταση του κομήτη Τσουριούμοφ- Γκερασιμένκο (67Ρ/Churyumov- Gerasimenko).

Ο καθηγητής διευκρίνισε ότι από τις μελέτες που είχαν γίνει πάνω στους κομήτες τα προηγούμενα χρόνια και μέχρι τη διαστημική αποστολή της Ροζέττας, είχε συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι κομήτες είναι ένα μείγμα πάγου και σκόνης, ισομερώς κατανεμημένων.

«Από ότι φαίνεται η επιφάνεια του κομήτη Τσούρι είναι περισσότερο στερεά», είπε, εξηγώντας πως «όταν έλθει ο κομήτης κοντά στον Ήλιο θερμαίνεται η επιφάνεια και αρχίζουν να εκτοξεύονται κομμάτια του, που στην ατμόσφαιρα, στο κενό, διαλύονται σε μικροσκοπικά σωματίδια και αντανακλούν το φως».

«Η προσεδάφιση του Philae κάθε άλλο παρά ομαλή ήταν. Όταν κατέβηκε (στον κομήτη) έπρεπε να γαντζωθεί. Δεν γαντζώθηκε και έκανε ένα μεγάλο άλμα, για δύο ολόκληρες ώρες βρισκόταν στο κενό, μετά ξαναπάτησε στον κομήτη έκανε και δεύτερο άλμα διάρκειας οκτώ λεπτών, πέφτοντας στο τέλος σε μία χαράδρα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Οικονόμου, εξηγώντας ότι τα όργανα του Philae δεν ήταν σχεδιασμένα να λειτουργήσουν υπό αυτές τις συνθήκες. Παρόλα αυτά, πρόσθεσε, όλα τα όργανα λειτούργησαν κανονικά και έχουν συλλέξει τα πρώτα ευρήματα. «Κάποια όργανα δεν πήραν πολλές πληροφορίες, κανένα όμως δεν έμεινε ανενεργό», διαβεβαίωσε, προσθέτοντας ότι «οι απαντήσεις δεν έρχονται την πρώτη στιγμή, καθώς θα χρειαστεί να γίνει μεγάλη επεξεργασία των δεδομένων».

«Ο σχεδιασμός προέβλεπε το Philae να συλλέξει όλα τα δεδομένα μέσα σε 62 ώρες, χρησιμοποιώντας μία κεντρική μπαταρία, που θα κρατούσε για τρεις μέρες. Μετά την περιπετειώδη προσεδάφιση χάθηκε αρκετός χρόνος και εξαντλήθηκε ένα ποσοστό της μπαταρίας, ψάχνοντας να δούμε τι ακριβώς συνέβη», ανέφερε. Στη συνέχεια έπρεπε να γίνει από την ESA ένας σχεδιασμός, προκειμένου να δοθεί η ευκαιρία σε όλα τα όργανα να συλλέξουν δεδομένα. «Εγώ είχα μεγάλη αγωνία, γιατί το όργανό μας, βάσει του αρχικού σχεδιασμού, ήταν από τα τελευταία που επρόκειτο να ενεργοποιηθούν και δεν θα επαρκούσε η μπαταρία, όμως έγιναν συζητήσεις και καθορίστηκαν οι προτεραιότητες», επισήμανε. «Αυτό μας έσωσε και έτσι έχουμε πάρει δεδομένα για τη χημική σύσταση του πλανήτη, αν και όχι τόσο ικανοποιητικά», προσέθεσε, εξηγώντας ότι «δυστυχώς στην τοποθεσία που έπεσε το Philae η απόσταση από το όργανό μας μέχρι την επιφάνεια του κομήτη ήταν μεγάλη, η κανονική απόσταση που θα έπρεπε να καλύψει ήταν 20 πόντους, εμείς προχωρήσαμε μέχρι τους 50 και την επιφάνεια δεν τη βρήκαμε».

«Πρόκειται για μία φανταστική επιτυχία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Κατόρθωσε πολύ δύσκολα πράγματα και για πρώτη φορά. Είμαι βέβαιος πως τα αποτελέσματα θα δώσουν απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα, αν και όχι σε όλα», είπε ο κ. Οικονόμου και σύμφωνα με την εκτίμησή του σύμφωνα με την εκτίμησή του «μέχρι το τέλος 2015 που θα κρατήσει η αποστολή της Ροζέττας, θα έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε όλες τις προσπάθειες και να πάρουμε δεδομένα από όλα τα όργανα του Philae».

Κωνσταντίνος Ζώκος

Φυσικός, Δάσκαλος Φυσικής