Η Ανταρκτική χάνει μέρος από το κράτημά της όπως δείχνουν μετρήσεις από δορυφόρο της ESA

Η αποστολή CryoSat της ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος) έχει αποκαλύψει ότι κατά τα τελευταία επτά χρόνια, η Ανταρκτική έχει χάσει μια περιοχή του υποθαλάσσιου πάγου του μεγέθους του Μείζονος Λονδίνου. Αυτό γίνεται επειδή θερμό νερό του ωκεανού κάτω από τα επιπλέοντα άκρα της ηπείρου κατατρώει τον πάγο που προσκολλάται στον πυθμένα.

Οι περισσότεροι παγετώνες της Ανταρκτικής ρέουν κατευθείαν στον ωκεανό σε βαθιά υποβρύχια κοιλώματα. Το μέρος όπου η βάση τους αφήνει τον πυθμένα και αρχίζουν να επιπλέουν είναι γνωστό ως γραμμή γείωσης. [Η επίδραση της γραμμής γείωσης στην επιφάνεια φαίνεται στη μικρή εικόνα που συνοδεύει το κείμενο]. Αυτές ο γραμμές γείωσης τυπικά βρίσκονται ένα χιλιόμετρο ή και περισσότερα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας και είναι απροσπέλαστες ακόμη και για τα υποβρύχια, έτσι είναι εξαιρετικά πολύτιμες μέθοδοι ανίχνευσής τους από μακριά.

Εργασία που δημοσιεύθηκε χθες στο Nature Geoscience περιγράφει πώς χρησιμοποιήθηκε η αποστολή CryoSat για να χαρτογραφήσει την κίνηση γραμμής γείωσης κατά μήκος 16 000 χιλιομέτρων της Ανταρκτικής ακτογραμμής. Η έρευνα, υπό την ηγεσία του Hannes Konrad από το Κέντρο για Παρατήρηση του Πόλου και Μοντελοποίηση του Πανεπιστημίου του Leeds στο Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνει ότι μεταξύ 2010 και 2017 ο Νότιος Ωκεανός έλιωσε 1463 τετραγωνικά χιλιόμετρα του υποθαλάσσιου πάγου.

Η ομάδα παρακολούθησε της κίνηση της γραμμής γείωσης της Ανταρκτικής χάρις στην CryoSat και παρήγαγε τον πρώτο πλήρη χάρτη που δείχνει πώς αυτή η υποβρύχια άκρη χάνει το κράτημά της στον πυθμένα. Οι μεγαλύτερες αλλαγές φάνηκαν στην Δυτική Ανταρκτική, όπου περισσότερο από ένα πέμπτο του φύλλου του πάγου έχει υποχωρήσει σε όλη την έκταση του πυθμένα ταχύτερα από το ρυθμό εξαφάνισης του πάγου από την τελευταία εποχή των παγετώνων.

Μετακίνηση γραμμών γείωσης

«Η μελέτη μας παρέχει σαφή στοιχεία ότι η υποχώρηση συμβαίνει κατά μήκος του φύλλου του πάγου λόγω της ωκεάνιας τήξης στη βάση του και όχι μόνο σε λίγα σημεία που έχουν χαρτογραφηθεί πριν από τώρα. Η υποχώρηση αυτή έχει τεράστιο αντίκτυπο στους εσωτερικούς παγετώνες, επειδή η απελευθέρωσή τους από τον πυθμένα αφαιρεί τις τριβές, κάνοντάς τους να επιταχυνθούν και να συνεισφέρουν στην άνοδο του παγκόσμιου επιπέδου της θάλασσας», αναφέρει ο Dr Konrad.

Παρόλο που η CryoSat σχεδιάστηκε για να μετρήσει αλλαγές στην υπερύψωση του φύλλου του πάγου, αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε οριζόντια κίνηση στην γραμμή γείωσης χρησιμοποιώντας την αρχή του Αρχιμήδη, αλλά και σε γνώση της γεωμετρίας του παγετώνα και του πυθμένα. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης μια μη αναμενόμενη συμπεριφορά. Αν και η υποχώρηση του παγετώνα Thwaites στη Δυτική Ανταρκτική έχει επιταχυνθεί στον γειτονικό παγετώνα Pine Island – μέχρι πρόσφατα έναν με τη ταχύτερη υποχώρηση στην ήπειρο – έχει σταματήσει. Αυτό υπονοεί ότι η ωκεάνια τήξη στη βάση του έχει σταματήσει.

Γραμμή γείωσης

«Οι διαφορές αυτές τονίζουν της πολύπλοκη φύση της αστάθειας του φύλλου του πάγου κατά μήκος της ηπείρου και η δυνατότητα ανίχνευσής τους μας βοηθάει να εντοπίσουμε περιοχές που αξίζουν περαιτέρω διερεύνηση», προσθέτει ο Dr Konrad. «Είμαστε ενθουσιασμένοι για το πόσο καλά η CryoSat μπορεί ανιχνεύσει την κίνηση των γραμμών γείωσης της Ανταρκτικής», είπε ο Andy Shepherd, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. «Είναι αδύνατες θέσεις για πρόσβαση από κάτω, έτσι είναι ένα φανταστικό παράδειγμα της αξίας των μετρήσεων του δορυφόρου για να προσδιοριστεί και να κατανοηθεί η περιβαλλοντική αλλαγή».

Ο διευθυντής της αποστολής της ESA, CryoSat, Tommaso Parrinello πρόσθεσε: «Αν και η CryoSat πλησιάζει τώρα τον όγδοο της χρόνο σε τροχιά – περισσότερο από το διπλάσιο του προβλεπόμενου χρόνου ζωής της – είναι υπέροχο να βλέπεις ότι η αποστολή μπορεί ακόμη να πραγματοποιεί μετρήσεις υψηλότερης ποιότητας και να επιτρέπει νέες ανακαλύψεις στην επιστήμη που ασχολείται με τους πόλους».

Πηγή: ESA

Περισσότερα στη δημοσίευση: Net retreat of Antarctic glacier grounding lines. Nature Geoscience.