Ασθενείς με τραύμα στο κεφάλι δείχνουν σημάδια πιο γρήγορης γήρανσης του εγκεφάλου

Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί σοβαρά τραύματα στο κεφάλι, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, δείχνουν αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου που μοιάζουν με εκείνες που παρατηρούνται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Ερευνητές στο Imperial College του Λονδίνου ανέλυσαν πάνω από 1500 εγκεφαλογραφήματα υγιών ανθρώπων, για να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα υπολογιστή που θα μπορούσε να προβλέψει την ηλικία ενός ατόμου από την σάρωση του εγκεφάλου τους. Στη συνέχεια, χρησιμοποίησαν το πρόγραμμα για να εκτιμήσουν την «ηλικία του εγκεφάλου» των 113 πιο υγιών ανθρώπων και 99 ασθενών που είχαν υποστεί τραυματικές εγκεφαλικές κακώσεις. Οι ασθενείς με εγκεφαλική κάκωση εκτιμήθηκε ότι ήταν περίπου πέντε χρόνια γηραιότεροι, κατά μέσο όρο, από την πραγματική ηλικία τους.

Οι τραυματισμοί στο κεφάλι είναι ήδη γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο νευρολογικών καταστάσεων που σχετίζονται με την ηλικία, όπως η άνοια που συμβαίνει αργά στη ζωή. Το μοντέλο πρόβλεψης της ηλικίας, μπορεί να είναι χρήσιμο ως εργαλείο ελέγχου για να εντοπιστούν ασθενείς που είναι πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα και να στοχεύσουν σε στρατηγικές που αποτρέπουν ή επιβραδύνουν την φθορά τους.

«Η χρονολογική ηλικία σας δεν είναι απαραίτητα ο καλύτερος δείκτης της υγείας σας ή πόσο χρόνο θα ζήσετε», δήλωσε ο Dr James Cole, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης, από το Τμήμα Ιατρικής του Imperial College του Λονδίνου. «Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την εύρεση βιοδεικτών γήρανσης, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη μέτρηση μια συγκεκριμένης πτυχή της υγείας σας και να προβλέψουν μελλοντικά προβλήματα».

Στη μελέτη, που δημοσιεύεται στο τεύχος Απριλίου του περιοδικού Annals of Neurology, χρησιμοποιείται η μαγνητική τομογραφία (MRI) για να μελετηθούν οι αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα αλγόριθμο μηχανής μάθησης για να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα υπολογιστή που θα μπορούσε να αναγνωρίσει τις σχετιζόμενες με την ηλικία διαφορές του όγκου της λευκής ουσίας και γκρι ουσίας σε διάφορα μέρη του εγκεφάλου.

Το μοντέλο, ακολούθως, χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση των ηλικιών των υποκειμένων που βασίζονται σε σαρώσεις του εγκεφάλου τους. Στη μελέτη συμμετείχαν 99 ασθενείς με τραυματικές εγκεφαλικές κακώσεις (TBI) που προκλήθηκαν από τροχαία ατυχήματα, πτώσεις ή βιαιοπραγίες, που είχαν επίμονα νευρολογικά προβλήματα. Οι σαρώσεις έγιναν μεταξύ ενός μήνα έως και 46 χρόνια μετά τους τραυματισμούς τους.

Στους υγιείς συμμετέχοντες στην ομάδα ελέγχου, ο μέσος όρος της διαφοράς μεταξύ της προβλεπόμενης ηλικία και την πραγματική ηλικία ήταν μηδέν. Σε ασθενείς με TBI, η διαφορά ήταν σημαντικά υψηλότερη, με μεγαλύτερη διαφορά σε ασθενείς με τους πιο σοβαρούς τραυματισμούς. Οι μεγαλύτερες διαφορές στην προβλεπόμενη ηλικία συνδέθηκαν με γνωστική εξασθένηση, όπως η φτωχή μνήμη και οι αργοί χρόνοι αντίδρασης.

Υπήρξε επίσης συσχέτιση μεταξύ του χρόνου που πέρασε από τον τραυματισμό και της προβλεπόμενης διαφοράς ηλικίας, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτές οι αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου δεν εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του τραυματισμού του ίδιου, αλλά προκύπτουν από τις συνεχιζόμενες βιολογικές διαδικασίες, ενδεχομένως παρόμοιες με εκείνες που παρατηρούνται στη φυσιολογική γήρανση, που όμως εξελίχθηκαν ταχύτερα μετά από ένα τραυματισμό.

«Η τραυματική εγκεφαλική κάκωση δεν είναι ένα στατικό γεγονός», είπε ο Dr Cole. «Μπορεί να πυροδοτήσει δευτερογενείς διεργασίες, που πιθανόν να σχετίζονται με φλεγμονή, που μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στον εγκέφαλο για χρόνια μετά και μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της νόσου του Alzheimer ή άλλες μορφές άνοιας». Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το μοντέλο πρόβλεψης της ηλικίας, θα μπορούσε να μην εφαρμοστεί μόνο σε ασθενείς με TBI, αλλά θα μπορούσε επίσης να είναι χρήσιμο στην εξωτερική παρακολούθηση υγιών ανθρώπων.

«Θέλουμε να κάνουμε μια μελέτη όπου θα χρησιμοποιήσουμε το πρόγραμμα για να εκτιμήσουμε την ηλικία του εγκεφάλου σε υγιή άτομα και στη συνέχεια να δούμε αν εκείνοι με τους «γερασμένους εγκεφάλους» είναι περισσότερο πιθανό να αναπτύξουν νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Αν λειτουργήσει, θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε για να εντοπίσουμε τα άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο, να τα εντάξουμε σε δοκιμασίες και ενδεχομένως να οριστούν θεραπείες που μπορεί να αποσοβήσουν την ασθένεια», είπε ο Dr Cole.

Πηγή: Imperial College London

Περισσότερα στο άρθρο: J.H. Cole et al. ‘Prediction of brain age suggests accelerated atrophy after traumatic brain injury’, Annals of Neurology, 2015.