Οι πρωτεΐνες μπορούν να επιβραδύνουν την απώλεια μνήμης σε άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ

Ορισμένες πρωτεΐνες μπορεί να επιβραδύνουν την ολέθρια απώλεια μνήμης που προκαλείται από τη νόσο του Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με μια πρωτοποριακή μελέτη Iowa State University. Ο Auriel Willette, ερευνητής στην Επιστήμη Τροφίμων και Ανθρώπινη Διατροφή, βρήκε στοιχεία ότι η αυξημένη παρουσία μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται νευρωνική πεντραξίνης-2 μπορεί να επιβραδύνει τη γνωστική παρακμή και να μειώσει την ατροφία του εγκεφάλου σε άτομα με νόσο του Αλτσχάιμερ. Ο Willette θα παρουσιάσει τα ευρήματα του στην ετήσια επιστημονική συνάντηση της Psychoneuroimmunology Research Society, που θα γίνει 3 με 6 Ιουνίου στο Σιάτλ.

Η Alzheimer’s Association προβλέπει ότι μέχρι το 2050, περίπου 14 εκατομμύρια Αμερικανοί άνω των 65 ετών θα έχουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Η φροντίδα τους εκτιμάται ότι θα κοστίσει περίπου 1 τρισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. «Είναι απλά μια ολέθρια ασθένεια», δήλωσε ο Willette. «Σε αντίθεση με πολλές άλλες νευρολογικές ασθένειες, η νόσος του Αλτσχάιμερ ουσιαστικά σε στερεί από τον εαυτό σου».

Μια μελέτη πρωτοποριακή

Οι ερευνητές υποψιάστηκαν από καιρό ότι φλεγμονή στον εγκέφαλο οδηγεί σε θάνατο των κυττάρων και σε ατροφία του εγκεφάλου που βρίσκουν σε άτομα με τη νόσο του Alzheimer. Ακόμη οι προηγούμενες μελέτες δεν έδωσαν μεγάλη έμφαση στις ποικίλους ρόλους των διαφόρων ανοσολογικών πρωτεϊνών και πώς αυτές θα μπορούσαν να αλλάξουν τον εγκέφαλο με την πάροδο του χρόνου.

Ως μέρος της τελευταίας του έρευνας, ο Willette ανέλυσε δεδομένα από την Πρωτοβουλία Νευροαπεικόνισης της Νόσου του Alzheimer , μια προσπάθεια για τη συλλογή και αρχειοθέτηση δείγματα εικόνων από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο υγρό, για τους ερευνητές. Σύγκρινε σαρώσεις του εγκεφάλου, όπως και υγρό από τον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη, από τρεις ομάδες: άτομα χωρίς τη νόσο του Αλτσχάιμερ, άτομα με μερική γνωστική εξασθένηση ή προβλήματα μνήμης που μπορεί να έχουν τη νόσο του Alzheimer και άτομα με τη νόσο του Αλτσχάιμερ σε πλήρη εξέλιξη.

Ο Willette διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες με τα υψηλότερα επίπεδα της νευρωνικής πεντραξίνης-2, της πρωτεΐνης που ρυθμίζει τη λειτουργία την ανοσοποιητική λειτουργία και τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, έδειξαν μικρή ή καθόλου απώλεια μνήμης μετά από δύο χρόνια. Βρήκε επίσης ότι οι συμμετέχοντες με τα υψηλότερα επίπεδα των φλεγμονωδών πρωτεϊνών στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό τους, έδειξαν μέτρια μεγαλύτερη απώλεια μνήμης και ατροφία του εγκεφάλου επάνω στα δύο χρόνια.

Η νευρωνική πεντραξίνη-2 παράγεται φυσιολογικά στο σώμα, κυρίως από τους νευρώνες, τα νευρικά κύτταρα που μεταφέρουν ηλεκτρικές ωθήσεις και χημικά σήματα. Η πρωτεΐνη φαίνεται να εμπλέκεται στη διαμόρφωση ή την μετατροπή των συνδέσεων ανάμεσα στους νευρώνες, ενδεχομένως με την εκκαθάριση παλιών θραυσμάτων ή αναποτελεσματικών συνδέσεων, για να ανοίξει ο δρόμος για νέες συνδέσεις.

Ο Willette σύγκρινε τη νευρωνική πεντραξίνης-2 με μια χημική μπουλντόζα, που καθαρίζει τα παλαιά κτίρια για να ανοίξει ο δρόμος για νέα κτίρια. «Αν έχετε υψηλά επίπεδα αυτής της κατασκευάστριας συνάψεων και ρυθμιστή φλεγμονών πρωτεΐνη, μπορεί να μην έχετε τόσο μεγάλη, αν υπάρξει, αλλαγή στη μνήμη σας», είπε.

Μειώνοντας τους παράγοντες κινδύνου

Η μείωση ή η εξάλειψη των παραγόντων κινδύνου για τη φλεγμονή του εγκεφάλου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της νόσου του Αλτσχάιμερ, είπε ο Willette. Οι άνθρωποι που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο να εκδηλωθεί η νόσος του Αλτσχάιμερ, επειδή το υπερβολικό σωματικό βάρος οδηγεί σε φλεγμονή στον εγκέφαλο. Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόκληση περισσότερης δραστηριότητας των νευρώνων, η οποία θα μπορούσε με τη σειρά της να ενισχύσει το επίπεδο της νευρωνικής πεντραξίνης-2, ενός ατόμου. «Εάν μέρος αυτό σχετίζεται με την παχυσαρκία, μέτρια άσκηση και μείωση του σωματικού βάρους μπορεί να μειώσει τη χρόνια φλεγμονή στον εγκέφαλο», είπε. «Η άσκηση σίγουρα αυξάνει τους προστατευτικούς σας παράγοντες».

Ο Auriel Willette, ερευνητής του Iowa State University

Οι σύνθετες εργασίες, τα χόμπι και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μπορεί να προκαλέσουν την παραγωγή των προστατευτικών πρωτεϊνών, όπως νευρωνική πεντραξίνης-2. Η συμμετοχή σε νέες ή πολύπλοκες γνωστικές εργασίες τείνει να διαμορφώσει νέες ή περισσότερο σύνθετες συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, είπε ο Willette. «Η επίτευξη υψηλότερων επιπέδων εκπαίδευσης, έχοντας μια διανοητικά απαιτητική δουλειά ή η συστηματική και διαρκής πνευματική προσπάθεια χτίζει κάτι που ονομάζεται γνωστικό απόθεμα», δήλωσε ο Willette. «Το γνωστικό απόθεμα πιστεύεται ότι είναι ένας προστατευτικός παράγοντας ενάντια στην απώλεια μνήμης και στη νόσο του Alzheimer. Η νευρωνική πεντραξίνης-2 μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο στην οικοδόμηση του γνωστικού αποθέματος, βοηθώντας στη δημιουργία και στην αναδιαμόρφωση των συνδέσεων μεταξύ των νευρώνων για να αντιμετωπιστεί η αυξημένη πολυπλοκότητα που «πέφτει» στον εγκέφαλο».

Ο Willette προειδοποιεί για τη χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ή αναλγητικών, για τη μείωση της φλεγμονής. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν εάν αυτά τα φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη του είδους της φλεγμονής που σχετίζεται με την απώλεια μνήμης και η λήψη πάρα πολλών παυσίπονων μπορεί να προκληθεί βλάβη των οργάνων, ακόμα και θάνατος. «Η αρθρογραφία είναι ανάμικτη», είπε. «Μερικές μελέτες διαπιστώνουν μια προστατευτική επίδραση, κάποιες δεν το κάνουν. Για τα άτομα με απώλεια μνήμης, η λήψη χαπιών είναι επίσης ένα θέμα. Μπορούν να ξεχάσουν να πάρουν τα χάπια τους ή να πάρουν πάρα πολλά».

Ο Willette ελπίζει ότι σε μελλοντικές μελέτες θα δούμε πώς η νόσος του Alzheimer σχετίζεται με το σωματικό βάρος και τις επιγενετικές μεταβολές στη γονιδιακή δραστηριότητα που δεν προκαλούνται από αλλαγές στο DNA. Ακόμα κι αν οι ερευνητές δεν είναι σε θέση να βρουν θεραπεία για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, η επιβράδυνση των συμπτωμάτων της θα μπορούσε να είναι μια μεγάλη βοήθεια στους φροντιστές των ασθενών. «Αν μπορούμε να επιβραδύνουμε τα συμπτώματα ή να τα σταματήσουμε προσωρινά για ακόμη τρία ή τέσσερα χρόνια, αυτό θα μπορούσε να έχει πολύ σημαντική επίπτωση στην ικανότητα να έχουμε ανθρώπους που ζουν τη ζωή τους, σε αντίθεση με αυτό λαμβάνουν όσοι ασχολούνται κάθε μέρα με αυτή τη νόσο», δήλωσε ο Willette.

Πηγή: Iowa State University of Science and Technology