Μικρό αφιέρωμα στην ημέρα της γυναίκας: Rosalind Franklin (Ρόζαλιντ Φράνκλιν)

Γεννήθηκε 25 Ιουλίου στο Λονδίνο. Ήταν ένα από τα λίγα κορίτσια που διδάχθηκε φυσική και χημεία στο St Paul’s Girls’ School, στο δυτικό Λονδίνο, όπου πήγε όταν ήταν 11 ετών. Σπούδασε χημεία στο Newnham College – που ήταν μόνο για γυναίκες – του Πανεπιστημίου του Cambridge. Τελείωσε το 1942, τέσσερα χρόνια μετά την αρχή των σπουδών της, και αμέσως ξεκίνησε την έρευνά της επάνω στον άνθρακα – μια έρευνα-συμβολή της Franklin στην εξυπηρέτηση των αναγκών της εμπόλεμης Βρετανίας. Με τη προσήλωση στην εργασία της εξελίχθηκε σε ειδήμονα στην κρυσταλλογραφία με ακτίνες Χ, μια τεχνική με την οποία μπόρεσε να εξακριβώσει την εσωτερική δομή διαφόρων ουσιών.

Τα εξαιρετικά ερευνητικά της επιτεύγματα οδήγησαν σε μια τετραετή πρόσκληση εργασίας σε ερευνητικό κέντρο στο Παρίσι, όπου εντυπωσίασε τους συναδέλφους της με την εργατικότητά της και την προσήλωση στο έργο που επιτελούσε. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε, όπως όλοι οι Βρετανοί που επεδίωκαν να κάνουν καριέρα στην Ευρώπη, την οδήγησαν – παρόλο που χαιρόταν τη ζωή της στο Παρίσι – να αποδεχθεί την πρόσκληση του King’s College (Πανεπιστήμιο έρευνας) του Λονδίνου. Επιστρέφει στην Βρετανία και εδώ κάτι αρχίζει να πηγαίνει λάθος στην καριέρα της: Στο Παρίσι, η Franklin, είχε μάθει να την αντιμετωπίζουν ως «ίσος προς ίσον», όμως στο Λονδίνο αντιλήφθηκε σύντομα ότι οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών κυριαρχούσαν. Ούτε στο εντευκτήριο του Πανεπιστημίου, όπου οι άρρενες φοιτητές συζητούσαν τις εξελίξεις στην εργασία τους, δεν της επιτρεπόταν η είσοδος. Αλλά, ούτε η θέση της δεν ήταν καθορισμένη με ακρίβεια, μάλιστα ενώ της είπαν ότι θα ήταν υπεύθυνη της μονάδας ανάλυσης των ακτινογραφιών, όταν εμφανίστηκε η θέση είχε δοθεί σε άλλον, άνδρα βέβαια.

Η κατάσταση έγινε ακόμη πιο άβολη, για την Franklin, όταν δυο φοιτητές από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, οι Francis Crick και James Watson, αποφάσισαν να ασχοληθούν ερευνητικά με το DNA, παρόλο που είχαν αρχίσει άλλου είδους θεματική. Η συλλογή περισσότερων στοιχείων – στο πλαίσιο της στρατηγικής τους – οδήγησε τον Watson να παρακολουθήσει τις διαλέξεις της Franklin στο Λονδίνο. Εκεί έμεινε κατάπληκτος με τα αποτελέσματα της εργασίας της, αλλά την «πατάει» όταν αντιλαμβάνεται λάθος κάποιο από τα επιχειρήματά της, το μεταφέρει λανθασμένα στο Cambridge και θεωρώντας, οι Crick και Watson, ότι έχουν στα χέρια τους τις ανακαλύψεις της Franklin, βιάζονται και κατασκευάζουν το πρώτο μοντέλο DNA. Στη συνάντηση που έγινε – μετά από πρόσκληση των Crick και Watson – με τους συναδέλφους τους από το Λονδίνο, για να … παρουσιάσουν τα στηριγμένα σε λάθος αποτελέσματά τους, η Franklin με δηκτικό τρόπο επισήμανε το σημαντικό λάθος, πράγμα που ανάγκασε τον επικεφαλής του εργαστηρίου του Cambridge να ζητήσει να διακοπεί η εργασία των δυο βιαστικών νέων.

Τελείως αντιδεοντολογικά το ζευγάρι των επιστημόνων, που μάλλον επιζητούσε την διασημότητα, «κόβει» δρόμο, την ώρα που η Franklin συνέχιζε μεθοδικά τα πειράματά της: Πίσω από την πλάτη της, ο Watson έπεισε τον υπεύθυνο του εργαστηρίου – όπου εργαζόταν η Franklin – να του δείξει την ακτινογραφία που μόνο αυτή είχε, προϊόν της ικανότητας που είχε αποκτήσει από τη συνεχή και επίπονη εργασία της. Η ακτινογραφία έδειχνε ένα σταυρό, δηλαδή το σχήμα ενός έλικα, και ακριβώς αυτή η ακτινογραφία ήταν που οδήγησε τους Crick και Watson να διατυπώσουν το δικό τους μοντέλο, με το διπλό ελικοειδή σχηματισμό, του DNA. Και βέβαια, αυτοί πήραν τα εύσημα για την ανακάλυψη που ανακοινώθηκε το 1953.

Τη χρονιά εκείνη η Franklin συνέχιζε τα πειράματά της στο Birkbeck, στο Λονδίνο, με τους ακριβείς της υπολογισμούς να επιβεβαιώνουν και να βελτιώνουν το αρχικό μοντέλο του Cambridge. Τα αποτελέσματα την κατέστησαν παγκοσμίως γνωστή με πάρα πολλές προσκλήσεις για διαλέξεις στις ΗΠΑ και η πορεία της φαινόταν προδιαγεγραμμένη για μεγάλες επιτυχίες, όμως ο καρκίνος την νίκησε σε ηλικία μόλις 38 ετών. Άφησε την τελευταία της πνοή 16 Απριλίου 1958, ενώ εργάζονταν μέχρι τις τελευταίες μέρες της.