Μετρώντας την πραγματική μάθηση σε αντιδιαστολή με την αίσθηση της μάθησης

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε 4 Σεπτεμβρίου στα Proceedings of the National Academy of Sciences, δείχνει ότι, αν και οι σπουδαστές ένιωθαν ότι μάθαιναν περισσότερα μέσω των παραδοσιακών διαλέξεων, έμαθαν πραγματικά περισσότερα όταν έλαβαν μέρος σε τάξεις που εφάρμοζαν τις αποκαλούμενες στρατηγικές ενεργητικής μάθησης. Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Louis Deslauriers, διευθυντής στη διδακτική των φυσικών επιστημών και ανώτερος επιμελητής φυσικής, γνώριζε ότι οι σπουδαστές θα μάθαιναν περισσότερα από την ενεργητική μάθηση. Είχε ήδη δημοσιεύσει μια βασική μελέτη στο Science το 2011 με την οποία έδειξε ακριβώς αυτό. Όμως πολλοί σπουδαστές και διδακτικό προσωπικό παρέμεναν διστακτικοί.

«Συχνά, οι σπουδαστές έμοιαζαν πραγματικά να προτιμούν πιο ομαλά τις παραδοσιακές διαλέξεις», είπε ο Deslauriers. «Θελήσαμε να τους πιστέψουμε. Ίσως αισθάνονταν πραγματικά σαν να μάθαιναν περισσότερο από τις διαλέξεις παρά από την ενεργητική μάθηση». Μαζί με τον Deslauriers, την μελέτη υπογράφουν οι Logan S. McCarty, Kelly Miller, Kristina Callaghan και Greg Kestin.

Το ερώτημα του εάν οι αντιλήψεις των σπουδαστών σχετικά με το τι έμαθαν ταιριάζει με το πόσο καλά πραγματικά έμαθαν είναι ιδιαιτέρως σημαντικό, αναφέρει ο Deslauriers, επειδή ενώ οι σπουδαστές τελικά βλέπουν την αξία της ενεργητικής μάθησης, αρχικά μπορεί να αισθάνονται να απογοητεύονται. «Η βαθειά μάθηση είναι μια δύσκολη υπόθεση. Η προσπάθεια που εμπεριέχεται στην ενεργητική μάθηση μπορεί να μεταφράζεται λανθασμένα ως ένα σημάδι φτωχής μάθησης», αναφέρει. «Από την άλλη μεριά, ένα πολύ καλός λέκτορας μπορεί να εξηγήσει τα πράγματα με τέτοιο τρόπο που να κάνει τους σπουδαστές να αισθάνονται σαν να μαθαίνουν περισσότερα από ότι πραγματικά μαθαίνουν».

Για να κατανοήσουν αυτή τη διχοτομία, ο Deslauriers και οι υπόλοιποι συγγραφείς της μελέτης σχεδίασαν ένα πείραμα που θα οδηγούσε τους σπουδαστές σε ένα μάθημα εισαγωγικής φυσικής τόσο με παραδοσιακές διαλέξεις, όσο και με ενεργητική μάθηση. Για τις πρώτες 11 εβδομάδες, από τις 15 εβδομάδες του μαθήματος, οι σπουδαστές διδάχθηκαν χρησιμοποιώντας τυπικές μεθόδους από έναν πεπειραμένο δάσκαλο. Τη 12η εβδομάδα, οι μισοί σπουδαστές του μαθήματος κατανεμήθηκαν τυχαία σε μια αίθουσα όπου χρησιμοποιείτο ενεργητική μάθηση, ενώ οι άλλοι μισοί παρακολούθησαν ιδιαίτερα προσεγμένες διαλέξεις. Σε ένα επόμενο μάθημα, οι δυο ομάδες αντιστράφηκαν. Σημειωτέον ότι και οι δυο ομάδες χρησιμοποίησαν παρόμοιο περιεχόμενο μαθήματος και μόνο η ενεργητική εμπλοκή με το υλικό άλλαξε (ενεργοποιήθηκε και απενεργοποιήθηκε).

Μετά από κάθε μάθημα, ζητείτο η γνώμη των σπουδαστών, κατά πόσο δηλαδή συμφωνούσαν ή διαφωνούσαν με απόψεις όπως «Αισθάνομαι ότι έχω μάθει πολλά από αυτή τη διάλεξη» και «Εύχομαι όλα τα μαθήματά μου στη φυσική να διδάσκονται με αυτό τον τρόπο». Οι σπουδαστές ελέγχθηκαν επίσης κατά πόσο έμαθαν στο μάθημα με 12 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.

Μετά την επεξεργασία των δεδομένων στα αποτελέσματα, οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι οι σπουδαστές αισθάνονταν σαν να έμαθαν περισσότερα από τις διαλέξεις, όμως στην πραγματικότητα είχαν καλύτερες βαθμολογίες στα τεστ που ακολουθούσαν τις συνόδους ενεργητικής μάθησης. «Πραγματική μάθηση και αίσθηση της μάθησης ήταν ισχυρά αρνητικά συσχετιζόμενες», ανέφερε ο Deslauriers, «όπως φαίνεται μέσα από την εύρωστη (robust*) στατιστική ανάλυση». Τα αποτελέσματα αυτά, σπεύδουν να επισημάνουν οι συγγραφείς της μελέτης, δεν θα έπρεπε να μεταφράζονται ως να υποδηλώνουν ότι οι σπουδαστές αντιπαθούν την ενεργητική μάθηση. Στην πραγματικότητα, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι σπουδαστές γρήγορα γίνονται θετικοί με την ιδέα, μόλις αρχίζουν να βλέπουν τα αποτελέσματα. «Σε όλα τα μαθήματα στο Harvard που έχουμε μετατρέψει σε ενεργητική μάθηση», αναφέρει ο Deslauriers, «οι συνολικές αξιολογήσεις (στα μαθήματα) αυξήθηκαν».

Εκφράζεται, από συντελεστές της μελέτης, η ελπίδα ότι η μελέτη θα ενθαρρύνει περισσότερο τους συναδέλφους τους να αγκαλιάσουν την ενεργητική μάθηση. Ενώ ένας πρωτοπόρος της ενεργητικής μάθησης, ο Eric Mazur, χαιρέτησε τη μελέτη ως ξεσκέπασμα των κυρίαρχων πιστεύω σχετικά με το πώς μαθαίνουν οι σπουδαστές: «Η εργασία αυτή αναμφίβολα αποκαλύπτει την ψευδαίσθηση της μάθησης από διαλέξεις. Εξηγεί επίσης γιατί δάσκαλοι και σπουδαστές είναι προσκολλημένοι στην πίστη ότι το να ακούν διαλέξεις συνιστά μάθηση». Ακόμη ο καθηγητής φυσικής και αστρονομίας Christopher Stubbs, σημειώνει πώς «η έρευνα αυτή επιβεβαιώνει ότι η σχολή θα πρέπει να επιμείνει και να ενθαρρύνει την ενεργητική μάθηση. Πρέπει να είναι το σήμα κατατεθέν της προπτυχιακής εκπαίδευσης στο Harvard».

Τελικά, η μελέτη δείχνει ότι είναι σημαντικό να βεβαιώσουμε ότι ούτε οι δάσκαλοι ούτε οι σπουδαστές ξεγελάστηκαν με το να σκεφθούν ότι οι διαλέξεις είναι η καλύτερη επιλογή για μάθηση, ανέφερε ο Deslauriers. «Οι σπουδαστές μπορεί να δώσουν θαυμάσιες αξιολογήσεις σε έναν εκπληκτικό λέκτορα με βάση αυτή την αίσθηση της μάθησης, ακόμη και αν η πραγματική τους μάθηση δεν είναι η βέλτιστη. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει για να εξηγηθεί γιατί μελέτη με τη μελέτη δείχνει ότι η αξιολόγηση του σπουδαστή μοιάζει να είναι τελείως ασυσχέτιστη με την πραγματική μάθηση».

Πηγή: The Harvard Gazette

Περισσότερα στη δημοσίευση: Measuring actual learning versus feeling of learning in response to being actively engaged in the classroom. Proceedings of the National Academy of Sciences

Σημείωση egno.gr: (*) Πολλές στατιστικές τεχνικές είναι ευαίσθητες στην παρουσία ακραίων τιμών, επειδή αυτές επηρεάζουν ισχυρά την εκτίμηση του μέσου όρου και του τυπικού σφάλματος. Οι εύρωστες τεχνικές (robust techniques) μπορούν να υποβιβάσουν την επιρροή των ακραίων τιμών χωρίς να τις διαγράψουν ή να τις αγνοήσουν.