Διαλύοντας το μύθο ότι οι άνδρες είναι καλύτεροι στη φυσική από τις γυναίκες

Ένα κοινωνικό στερεότυπο θέλει τις γυναίκες να μην είναι τόσο καλές, στις επιδόσεις στη λύση προβλημάτων και στην κατανόηση των εννοιών που μελετούν, όσο οι άνδρες συνάδελφοί (συμμαθητές – συμφοιτητές) τους στο γνωστικό αντικείμενο της Φυσικής. Αν και αυτό δεν φαίνεται από διάφορες έρευνες ότι ισχύει [1], εν τούτοις ακόμη φαίνεται ότι προβληματίζει τους ερευνητές. Ελπίζοντας να ελέγξουν αυτή την υπόθεση, αν ισχύει ή όχι σε διάφορα πλαίσια διδασκαλίας, μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Tatiana Erukhimova του Πανεπιστημίου Texas A&M μελέτησε τις επιδόσεις στις εξετάσεις και τους τελικούς βαθμούς, πάνω από 10.000 φοιτητών/τριών που εγγράφηκαν στα μαθήματα εισαγωγικής φυσικής στο ίδρυμά τους. Η ομάδα δεν βρήκε σημαντική διαφορά στις αποδόσεις των ανδρών και γυναικών σπουδαστών. Τα αποτελέσματα της μελέτης θεωρείται από την επικεφαλής ερευνήτρια, ότι «είναι ένα ισχυρό μήνυμα για σπουδαστές και δασκάλους».

Είναι επικρατούσα η αντίληψη ότι τα στερεότυπα για τα φύλα – πολιτιστικές παραδοχές σχετικά με τους ρόλους, τα χαρακτηριστικά και τις ικανότητες των ανδρών και των γυναικών – μπορούν να δημιουργήσουν άνισα μαθησιακά περιβάλλοντα για άνδρες και γυναίκες. Όμως παραμένει ασαφές, εάν αυτό το αρνητικό φαινόμενο οδηγεί σε φτωχότερα αποτελέσματα για γυναίκες που ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στη φυσική. «Δεν υπάρχει συναίνεση στο εάν υπάρχει διαφορά μεταξύ των φύλων, στους βαθμούς στο μάθημα της φυσικής», σημειώνει η Erukhimova.

Η Erukhimova και οι συνεργάτες της δεν είναι οι πρώτοι που αναζητούν τους βαθμούς προπτυχιακών εξετάσεων για πιθανές διαφορές φύλων. Υπάρχει μια πληθώρα μελετών, με τις περισσότερες να αναλύουν τα αποτελέσματα των αποκαλούμενων concept-inventory tests. Αυτά τα τυποποιημένα διαγνωστικά όσον αφορά τις έννοιες φυσικής, εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1990 [2] και χρησιμοποιήθηκαν για να αξιολογήσουν την εννοιολογική κατανόηση βασικών εννοιών της φυσικής, όπως εκείνες που ενσωματώνονται στους νόμους της κίνησης του Newton ή στις εξισώσεις του ηλεκτρομαγνητισμού του Maxwell. Όμως, γρήγορα έγιναν ένα εργαλείο για τη μελέτη των διαφορών μεταξύ των δυο φύλων στις επιδόσεις των σπουδαστών, σύμφωνα με την Erukhimova.

Οι μελέτες που βασίζονταν σε αυτά τα διαγνωστικά, σταθερά τοποθετούν τα αγόρια στην κορυφή. Αναλύσεις δείχνουν ότι οι βαθμοί των αγοριών είναι, κατά μέσο όρο, 12% υψηλότεροι για τα διαγνωστικά αυτού του τύπου σχετικά με τη δύναμη και την κίνηση, για παράδειγμα. Όμως τα διαγνωστικά αυτά έχουν μερικά βασικά ζητήματα που τα καθιστούν προβληματικά ως εργαλείο για μελέτες επιδόσεων σχετιζόμενων με το φύλο.

Τα διαγνωστικά (Inventory tests) είναι προαιρετικά και οι σπουδαστές/άστριες συνήθως δεν λαμβάνουν πιστωτικές μονάδες για την συμμετοχή τους σε αυτά, λέει ο Jonathan Perry, ο οποίος εργάζεται στο Πανεπιστήμιο του Texas στο Austin και συμμετείχε στη νέα μελέτη. Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή είναι αντιφατική και οι σπουδαστές/άστριες μπορεί να μην παίρνουν το διαγνωστικό στα σοβαρά. Τα διαγνωστικά επίσης στοχεύουν ένα μικρό υποσύνολο των εννοιών που μαθαίνουν οι σπουδαστές/άστριες. Τα αποτελέσματα των εννοιολογικών αυτών διαγνωστικών (inventory tests) επέχουν συνήθως θέση αξιολόγησης της αποδοτικότητας μιας διδακτικής μεθόδου ή γίνονται για τη σύγκριση της διδακτικής απόδοσης διαφορετικών διδακτικών προσεγγίσεων, αναφέρει ο Perry. Όμως, δεν είναι κατάλληλα για την ανάλυση διαφορών μεταξύ των φύλων στα μαθησιακά αποτελέσματα.

Για να αποφύγουν τις παγίδες μιας μελέτης με εννοιολογικά διαγνωστικά, η Erukhimova, ο Perry και οι συνεργάτες τους αποφάσισαν αντί αυτών να μελετήσουν τους βαθμούς των ενδιάμεσων και των τελικών εξετάσεων για τους σπουδαστές και τις σπουδάστριες που σπουδάζουν τέσσερα μαθήματα εισαγωγικής φυσικής στο Texas A&M. Αυτές οι εξετάσεις είναι υποχρεωτικές και μετρούν στον τελικό βαθμό του σπουδαστή και της σπουδάστριας. Επίσης συλλαμβάνουν την πρόοδο των σπουδαστών/στριών καθ’ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου, μάλλον παρά την γνωστική κατάσταση μιας μόνο στιγμής, λέει η Erukhimova.

Η ομάδα ανάλυσε δεδομένα από τάξεις στις οποίες δίδαξαν 19 διαφορετικοί δάσκαλοι μεταξύ του 2007 και 2019, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν οι βαθμοί των εξετάσεων και οι τελικοί βαθμοί των πάνω από 10.000 σπουδαστών. Τα αποτελέσματα δεν δείχνουν στοιχεία συσχέτισης μεταξύ φύλου και τελικού βαθμού που πήρε ένας/μια μαθητής/ήτρια για τρεις από τις τέσσερεις των τάξεων. Στην μια τάξη όπου παρατηρήθηκε μια στατιστικά σημαντική διαφορά φύλου – στη βασισμένη στην άλγεβρα μηχανική – οι γυναίκες απέδωσαν καλύτερα από ότι οι άνδρες. Αλλά ακόμη και τότε, το φύλλο δεν ήταν ένας ισχυρός παράγοντας πρόβλεψης της επιτυχίας, αναφέρει ο Perry.

«Τα αποτελέσματα είναι αναπάντεχα», αναφέρει ο Perry. Η ομάδα θεωρούσε ότι θα έβρισκαν κάποια διαφορά μεταξύ των φύλων, στα δεδομένα τους. Η Erukhimova ελπίζει ότι τα αποτελέσματα θα βοηθήσουν να διαλυθεί το στερεότυπο ότι οι άνδρες είναι καλύτεροι στη φυσική από ότι οι γυναίκες, ένα πιστεύω που έχει δει να επηρεάζει αρνητικά την εμπιστοσύνη πολλών γυναικών σπουδαστριών της. «Όλοι οι σπουδαστές και όλες οι σπουδάστριες θα πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες και ίσες πιθανότητες επιτυχίας στη φυσική», αναφέρει.

Πηγή: American Physical Society

Περισσότερα στη δημοσίευση: Gendered performance differences in introductory physics: A study from a large land-grant university. Physical Review Physics Education Research.

Σημειώσεις:
[1] Σε ανάλογη έρευνα, με αυτή που περιγράφεται στο κείμενο, που τα αποτελέσματά της δημοσιεύθηκαν στην ετήσια έκδοση του περιοδικού συγγράμματος έρευνας και λόγου με τίτλο: Βέροια – Ερατεινή Ημαθία (τεύχος 3, 2019), αναφέρονται παρόμοια αποτελέσματα σχετικά με τη διαφορά των επιδόσεων κοριτσιών και αγοριών στη φυσική σε σχολεία του νομού Ημαθίας. Η έρευνα έγινε με δεδομενα τις επιδόσεις του συνόλου των μαθητών και μαθητριών των σχολείων στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Η μελέτη έχει τίτλο: “Τρία χωροχρονικά στιγμιότυπα σε Πανελλήνιες Εξετάσεις στην Ημαθία”. Το περιοδικό διανέμεται σε περιορισμένο αριθμό δωρεάν, αλλά οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να το αναζητήσουν στην Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας (www.libver.gr).

[2] Αρκετά από αυτά χρησιμοποιήθηκαν στο τότε ΕΠΛ Βέροιας, μερικά συμπεριλήφθηκαν στην οργάνωση του προκαταρτικού διαγνωστικού UK-Test που εφαρμόστηκε κατά τη δεκαετία του 1990 και λίγο μετά, για την αναγνώριση της αρχικής κατάστασης των μαθητών/τριών.