Επιλεγμένα

Εμβόλιο με την τεχνολογία DNA δίνει νέες ελπίδες στην αντιμετώπιση ασθενειών

Από στις 28 Σεπτεμβρίου 2021

Η είδηση ότι η Ινδία, η μεγαλύτερη παραγωγός εμβολίων χώρα, έχει προχωρήσει προς τη δημιουργία εμβολίων DNA κατά του κορωνοϊού διεγείρει να εξεταστεί τι είναι αυτή η τεχνολογία εμβολίων. Τι είναι λοιπόν τα εμβόλια DNA και σε τι διαφέρουν από τα υπάρχοντα εμβόλια που έχουν εγκριθεί και στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Αλλά και παραπέρα, τι είναι αυτό που επιτρέπει τους ερευνητές να αναφέρουν ότι η τεχνολογία αυτή δίνει νέες ελπίδες για την καταπολέμηση του καρκίνου και του HIV;

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά: Τα συνηθισμένα εμβόλια κατά των διαφόρων ασθενειών αυτό που κάνουν είναι να εισάγουν στον οργανισμό τον ιό, ο οποίος επιχειρείται να καταπολεμηθεί, εξασθενημένο και με αυτό το τρόπο το ανοσοποιητικό μας σύστημα εκπαιδεύεται να τον αντιμετωπίζει με επιτυχία όταν προκύψει η προσβολή του οργανισμού του ανθρώπου. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν είναι και τόσο αποτελεσματικό για έναν ιό ο οποίος μεταλλάσσεται, πολλές φορές με μεγάλη ταχύτητα, όπως ο κορωνοϊός.

Αυτό οδήγησε τους επιστήμονες να προσπαθήσουν, από τα τέλη του 20ού αιώνα, να επινοήσουν έναν απλούστερο τρόπο για να μαθαίνουν τον οργανισμό να αντιμετωπίζει μια ασθένεια. Έτσι έχουν προκύψει τα εμβόλια με τεχνολογία mRNA! Αυτά τα εμβόλια μεταφέρουν μια εντολή στο σώμα μας: να θυμάται να παράγει μια πρωτεΐνη από το DNA κυττάρου στον πυρήνα της μοριακής παραγωγής.

Τώρα, τα εμβόλια τεχνολογίας DNA ξεκινούν από ένα βήμα πιο πίσω: οι ερευνητές ξεκινούν εντοπίζοντας πρώτα το DNA που θα αναπτύξει τη λεγόμενη πρωτεΐνη-ακίδα (το τμήμα του ιού που το βοηθάει να κολλήσει στον υποδοχέα του στον ανθρώπινο οργανισμό) και τη μεταφέρουν στο κύτταρο. Στη συνέχεια το DNA μεταγράφεται στο mRNA το οποίο δίνει στο κύτταρο την εντολή να παραγάγει την πρωτεΐνη του ιού-στόχου, ενισχύοντας έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα.

Τόσο τα εμβόλια DNA όσο και τα εμβόλια mRNA έχουν εξαιρετικά ποσοστά ασφαλείας και πολύ χαμηλότερα έξοδα παραγωγής από τα συνήθη εμβόλια. Μπορούνε επίσης να προσαρμοστούν εύκολα στις παραλλαγές του ιού. Ωστόσο, τα εμβόλια DNA έχουν ένα πλεονέκτημα ακόμη, που τα ξαδέλφια τους mRNA δεν διαθέτουν: Είναι πολύ πιο βολικά στη μεταφορά και την αποθήκευση, καθιστώντας τα πολύ ευκολότερα στη διανομή σε φτωχότερες χώρες με ελλειμματικές υποδομές.

Η προσπάθεια καταπολέμησης του κορωνοϊού με τα εμβόλια της νέας αυτής τεχνολογίας αποτελεί το εφαλτήριο για την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς εμβολίων που θα αντιμετωπίζουν ασθένειες όπως ο καρκίνος, καθώς θα μπορούν να εκπαιδεύουν τα κύτταρα να αναγνωρίζουν αντιγόνα όγκων.

Κωνσταντίνος Ζώκος

Φυσικός, Δάσκαλος Φυσικής