Επιλεγμένα

Λίγο μετά τη σύνοδο της Αφροδίτης και του Στάχυος της Παρθένου – Παγιδευμένος στην ομορφιά του ουράνιου θόλου

Από στις 6 Σεπτεμβρίου 2021

Δεν γνωρίζω αν ο ουρανός σήμερα το βράδυ θα είναι καθαρός χωρίς σύννεφα, αλλά αν είναι τότε όσοι τυχεροί κοιτάξουν προς τα δυτικά θα έχουν τη χαρά να δουν την επόμενη φάση ενός φαινομένου που συνέβη χθες: ο Στάχυς της Παρθένου και η Αφροδίτη βρισκόταν σε σύνοδο! Θα μου πείτε τώρα γίνονται αυτά πράγματα στον ουρανό, ένα μέρος της Παρθένου με την …Αφροδίτη; Χωρίς σχόλια. Φέτος το καλοκαίρι είδαμε τα δυο αυτά ουράνια σώματα να πλέουν στον έναστρο ουράνιο ωκεανό, αλλά απομακρυσμένα το ένα από το άλλο. Άλλωστε είναι τόσο διαφορετικά: η Αφροδίτη, ένας ταπεινός πλανήτης πολύ κοντά στον μητρικό μας πλανήτη, τη Γη, με πάθος και μυστήριο από τη μια μεριά. Από την άλλη ο Στάχυς, ή πιο επίσημα Spica Virginis, ένας ολόκληρος αστέρας. Ο φωτεινότερος στον αστερισμό της Παρθένου – ως α της Παρθένου καταλογογραφείται – και ο 15ος σε φωτεινότητα όλης της ουράνιας σφαίρας.

Και όμως στα δικά μας μάτια, στα μάτια των γήινων, το ταπεινό μέρος του ζευγαριού της συνόδου φαίνεται ότι είναι το κυρίαρχο μέρος, αφού δεσπόζει στα δυτικά όταν ο Ήλιος δύει οπότε και μπορεί να μας δείξει την ομορφιά του. Άλλωστε αυτή την περίοδο ακολουθεί τον Ήλιο στην ουράνια πορεία του και εμφανίζεται ως αποσπερίτης. Ο Στάχυς, το άλλο μέρος της συνόδου, λιγότερο έντονος από την Αφροδίτη, αλλά φασματικά διπλός αστέρας, ελαφρώς μεταβλητός με τη μάζα των μελών του 11 και 7 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του δικού μας αστέρα, του Ήλιου μας και με τον κύριο αστέρα να περιστρέφεται στον άξονά του πολύ ταχύτερα από ότι ο Ήλιος μας, με αποτέλεσμα να έχει ελλειψοειδές σχήμα. Λέγεται, από τους κύκλους που γνωρίζουν, ότι ο Στάχυς απομακρύνεται από εμάς με την …μικρή ταχύτητα των 3.600 χιλιομέτρων την ώρα.

Εντάξει όλα αυτά, ας επανέλθουμε τώρα στην πραγματική ομορφιά. Σε ολόκληρο τον έναστρο ουρανό, είναι αυτό που εδώ και χρόνια με γοητεύει πολύ περισσότερο από την εικόνα των άστρων και των πλανητών χωριστά. Είναι κάτι συναρπαστικό να κάθεσαι το βράδυ με σβηστά τα φώτα, μόνος ή με το εγγόνι σου, και να απολαμβάνεις αστερισμούς, άστρα, πλανήτες καθώς οριοθετούν τους χρόνους τους στην ουράνια σφαίρα κάθε βράδυ. Και μετά, να εντοπίζεις τρίγωνα, τετράγωνα, άλλα πολύγωνα, να παρακολουθείς τροχιές που σε οδηγούν στον εντοπισμό επιπέδων, αλλά και να εντοπίζεις επίσης ουράνια φώτα, σε τέτοια θέση που η ευθεία η οποία τα συνδέει με τη Γη, όπως τη δείχνει το λέιζερ χειρός που τα σημαδεύει, να φαίνεται κάθετη σε επίπεδα των ουράνιων τροχιών. Στοιχεία που σε βοηθάνε να νιώθεις κάτι από εκείνη την μέθεξη της γνώσης που προσέφεραν οι στιγμές στις οποίες οι πρόγονοί μας δεχόταν το φωτισμό του ουρανού. Ξέφυγα …

Επανέρχομαι: Χθες το βράδυ υπήρξε μια σύνοδος στο δυτικά της ουράνιας σφαίρας, ήταν η σύνοδος του πλανήτη Αφροδίτη και του αστέρα Στάχυς του αστερισμού της Παρθένου. Σήμερα το βράδυ θα είμαστε λίγο μετά, αλλά το φαινόμενο αξίζει τον κόπο να το αναζητήσετε. Λίγο πιο επάνω, θα βρείτε τον Αρκτούρο και λίγο πιο βόρεια θα μπορέσετε να εντοπίσετε τη Μεγάλη Άρκτο και από εκεί τη Μικρή. Για να βοηθηθείτε, αλλά και επειδή μπορεί να ορισμένες περιοχές ο ουρανός να είναι συννεφιασμένος, δείτε την εικόνα που συνοδεύει το κείμενο. Είναι μια αναπαράσταση του ουρανού με τη βοήθεια του προγράμματος Stellarum και είναι για την εικόνα που θα έχετε, 07/09, γύρω στις 9 το βράδυ. Στην επάνω αριστερή γωνία ο Πολικός Αστέρας της Μικρής Άρκτου.

Και φανταστείτε, αφήστε τον εαυτό σας ελεύθερο …δεν είναι κακό!

Κωνσταντίνος Ζώκος

Φυσικός, Δάσκαλος Φυσικής