Αρχαίο DNA βοηθάει τους επιστήμονες να ρίξουν φως στην καταγωγή των Βιβλικών Φιλισταίων

Οι Φιλισταίοι είναι γνωστοί από το ότι αναφέρονται στην Βίβλο ως οι χειρότεροι εχθροί των Ισραηλιτών. Ωστόσο, τα αρχαία κείμενα αναφέρουν πολύ λίγα σχετικά με τις ρίζες των Φιλισταίων διαφορετικές από μια μεταγενέστερη μνήμη ότι οι Φιλισταίοι προέρχονται από την «Caphtor» (ένα όνομα της εποχής του χαλκού για την Κρήτη). Πριν από περισσότερο από έναν αιώνα, οι Αιγυπτιολόγοι πρότειναν ότι μια ομάδα που ονομάζονταν Πελεσέτ (Πελασγοί;) σε κείμενα του ύστερου 12ου αιώνα π.Χ. ήταν ίδιοι με τους βιβλικούς Φιλισταίους. Οι Αιγύπτιοι ισχυρίζονταν ότι οι Πελεσέτ ταξίδεψαν από «τα νησιά», επιτιθέμενοι σε ότι σήμερα είναι οι ακτές της Κύπρου, της Τουρκίας και της Συρίας, προσπαθώντας τελικά να εισβάλουν στην Αίγυπτο. Αυτές οι ιερογλυφικές επιγραφές ήταν η πρώτη ένδειξη ότι η προέλευση των Φιλισταίων θα έπρεπε να εστιαστεί στα τέλη της δεύτερης χιλιετίας προ Χριστού.

Μια διεθνής ομάδα, υπό την ηγεσία επιστημόνων από το Ινστιτούτο Max Planck για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας και της Αποστολής Leon Levy, ανέκτησαν και ανέλυσαν, για πρώτη φορά, δεδομένα εκτεταμένου γονιδιώματος από ανθρώπους που ζούσαν κατά τη διάρκεια των Εποχών Χαλκού και Σιδήρου (πριν περίπου 3600 – 2800 χρόνια) στην αρχαία πόλη-λιμάνι της Ασκαλώνας [Ashkelon, Ασκαλών ή Ασκελόν, στα αρχαία ελληνικά: Ἀσκάλων], μια από τις βασικές πόλεις των Φιλισταίων κατά τη διάρκεια της Εποχής του Σιδήρου. Η ομάδα βρήκε ότι ένας Ευρωπαίος στην προέλευση πρόγονος παρουσιάστηκε στην Ασκαλώνα περίπου στους χρόνους της εκτιμώμενης άφιξης των Φιλισταίων, υποδηλώνοντας ότι οι πρόγονοι των Φιλισταίων μετανάστευσαν σε όλη τη Μεσόγειο φθάνοντας στην Ασκαλώνα κατά την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Αυτό το γενετικό συστατικό που σχετίζεται με τον Ευρωπαίο πρόγονο ακολούθως αραιώθηκε με την τοπική δεξαμενή γονιδιώματος των Λεβαντίνων [κάτοικοι της ανατολικής περιοχής της Μεσογείου] κατά τους επόμενους αιώνες, υποδηλώνοντας εντατική ανάμιξη μεταξύ του τοπικού και του ξένου πληθυσμών.

Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο Science Advances και αναφέρονται ως ένα κρίσιμο βήμα προς την κατεύθυνση της κατανόησης της ρίζας των Φιλισταίων. Η νέα μελέτη, που αντιπροσωπεύει την κορύφωση του περισσότερο από τριάντα χρόνια αρχαιολογικού έργου και της γενετικής έρευνας με τη χρήση υπερσύγχρονων τεχνολογιών, συμπεραίνει ότι η έλευση των Φιλισταίων στην νότια Λεβαντίνη σχετίζεται με μια κίνηση ανθρώπων από τη δύση κατά τη διάρκεια της μετάβασης από την Εποχή του Χαλκού στην Εποχή του Σιδήρου.

Οι ερευνητές ανέκτησαν επιτυχώς γονιδιακά δεδομένα από κατάλοιπα 10 ατόμων που έζησαν στην Ασκαλώνα κατά τη διάρκεια των Εποχών Χαλκού και Σιδήρου. Τα δεδομένα αυτά επέτρεψαν την ομάδα να συγκρίνει το DNA ανθρώπων της Ασκαλώνας των Εποχών του Χαλκού και του Σιδήρου για να προσδιορίσουν πώς σχετίζονταν. Οι ερευνητές βρήκαν ότι άτομα σε όλες τις χρονικές περιόδους το μεγαλύτερο μέρος της καταγωγής τους προέρχονταν από την δεξαμενή γονιδίων των τοπικών Λεβαντίνων, όμως αυτά τα άτομα που έζησαν στην Ασκαλώνα την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου είχαν ένα συστατικό που προέρχονταν από έναν Ευρωπαίο το οποίο δεν ήταν παρόν στους προγόνους τους της Εποχής του Χαλκού. Αυτή η γενετική διάκριση, κατά τους ερευνητές, υπήρξε λόγω του ότι το σχετιζόμενο με τον Ευρωπαίο γονίδιο εισήλθε στην Ασκαλώνα κατά τη διάρκεια είτε του τέλους της Εποχής του Χαλκού, είτε της αρχής της Εποχής του Σιδήρου. Η χρονολόγηση αυτή συμφωνεί με τις εκτιμήσεις για την άφιξη των Φιλισταίων στις ακτές της Λεβαντίνης, με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα και τις καταγραφές των κειμένων.

Αναλύοντας άτομα της ύστερης Εποχής του Σιδήρου από την Ασκαλώνα, οι ερευνητές βρήκαν ότι το σχετιζόμενο με Ευρωπαίο συστατικό δεν θα μπορούσε να παρακολουθηθεί επί μακρόν. Μέσα σε όχι περισσότερο από δυο αιώνες, αναφέρουν οι ερευνητές, τα γενετικά αυτά ίχνη που εισήχθησαν κατά τη διάρκεια της πρώιμης Εποχής του Σιδήρου δεν είναι ανιχνεύσιμα και μοιάζουν να διαλύονται στη δεξαμενή του γονιδιώματος του τοπικού Λεβαντίνου. Έτσι, ενώ για τα αρχαία κείμενα οι κάτοικοι της Ασκαλώνας στην πρώτη χιλιετία π.Χ. παραμένουν «Φιλισταίοι» για τους γείτονές τους, δεν είναι καθαρή η διάκριση της γενετικής τους σύστασης, ίσως λόγω των γάμων με τις ομάδες των Λεβαντίνων γύρω τους.

Πηγή: Max-Planck-Gesellschaft

Περισσότερα στη δημοσίευση: Ancient DNA sheds light on the genetic origins of early Iron Age Philistines. Science Advances.