Η ανθρώπινη καινοτομία είναι περισσότερο προϊόν δοκιμής και λάθους παρά στιγμών ξαφνικής «έκλαμψης»

Οι άνθρωποι δεν είναι τόσο καλοί, όπως πιστευόταν παλαιότερα, στο να συλλαμβάνουν με ξαφνικό τρόπο νέες ιδέες, υποστηρίζει μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Reading. Αντί αυτού, οι ερευνητές βρήκαν ότι η ανθρώπινη καινοτομία προέρχεται περισσότερο από τη σταθερή βελτίωση με τη διαδικασία «δοκιμή και λάθος». Οι ερευνητές έκαναν τα ευρήματα αυτά αφού μελέτησαν την ταχύτητα με την οποία αγρότες που μιλούσαν Μπαντού (η λέξη σημαίνει άνθρωπος), στην Αφρική, μετανάστευσαν σε όλη την ήπειρο πριν από 5.000 χρόνια.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τις τωρινές κοινότητες και μια εκλεπτυσμένη γλωσσική οικογένεια δέντρο για να ανακαλύψουν ότι οι Μπαντού «κόλλησαν σε αυτό που ήξεραν», ακολουθώντας τα οικεία σε αυτούς περιβάλλοντα σαβάνας και αποφεύγοντας σε μεγάλο βαθμό τον ξένο τροπικό δάσος του Κονγκό. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τις κοινότητές και την εκλεπτυσμένη οικογένεια των γλωσσών τους για να ανακαλύψουν ότι οι Μπαντού «κόλλησαν σε αυτό που ήξεραν», ακολουθώντας τα οικεία σε αυτούς περιβάλλοντα της σαβάνας και αποφεύγοντας σε μεγάλο βαθμό το ξένο τροπικό δάσος του Κονγκό.

Παραδόξως, όταν αυτοί κινήθηκαν μέσα στο τροπικό δάσος, οι ρυθμοί της μετανάστευσης επιβραδύνθηκαν μέχρι 300 χρόνια. Αυτό αντανακλά το χρόνο που τους πήρε για να αναπτύξουν νέες τεχνολογίες και γνώσεις για να κυριαρχήσουν στο νέο τους περιβάλλον.

«Σαρώνοντας τη Δυτικής Κεντρικής Αφρικής περισσότερα από 5.000 χρόνια πριν, η μετανάστευση των Μπαντού ήταν μια από τις πλέον σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις αυτού του είδους», είπε ο επικεφαλής της έρευνας Mark Pagel, καθηγητής Εξελικτικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Reading . «Ασθένειες, αλλαγές στο κλίμα και μια αύξηση του πληθυσμού σήμαινε ότι εκτείνονταν σε μια τεράστια γεωγραφική περιοχή, τελικά κινούμενοι ολόκληρες αποστάσεις μέχρι το νοτιότερο άκρο της αφρικανικής ηπείρου».

«Αλλά παρά το γεγονός ότι ήταν σύγχρονοι άνθρωποι με τη νοημοσύνη και τις δεξιότητες για να προσαρμοστούν, οι Μπαντού έμοιαζε να επιλέγουν διαδρομές που τους κράτησαν σε οικεία περιβάλλοντα. Εξερευνώντας το πώς ακριβώς συνέβη αυτό παρέχει πληροφορίες κρίσιμης σημασίας για το πώς αναπτύσσονται οι άνθρωποι δημιουργώντας ιδέες και νέες τεχνολογίες».

Ο καθηγητής Pagel και η ομάδα του ανακατασκεύασε τις πιθανές διαδρομές μετανάστευσης για πάνω από 400 ομάδες που μιλούσαν Μπαντού. Έδειξε ότι μακριά από το να εμπλακούν σε τυχαίες πορείες, οι Μπαντού ακολούθησαν διαδρόμους στη σαβάνα για την ευκολία της μετακίνησης και μετεγκατάστασης.

«Είναι καθοριστικής σημασίας ότι, τα ευρήματά μας ταιριάζουν με τα αρχαιολογικά δεδομένα. Η έρευνα δείχνει ότι, παρότι οι ανθρώπους που έχουν μια απαράμιλλη πολιτιστική δυναμική για καινοτομία, έχουμε ίσως υποτιμήσει πόσο δύσκολη είναι στην πραγματικότητα η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που αλλάζουν τη ζωή», συνέχισε ο καθηγητής Pagel.

«Από το σχεδιασμό της ατμομηχανής του Watt μέχρι το λαμπτήρα του Edison, η ιστορία είναι γεμάτη με τους «ιδιοφυείς» εφευρέτες. Αλλά αυτά τα καταπληκτικά κατορθώματα δεν εμφανίστηκαν σε μια στιγμή «εύρηκα». Η μηχανή του Watt ήταν περισσότερο ένας επανασχεδιασμός περισσότερο παρά μια εφεύρεση. Το σημειωματάριο του Edison αποκαλύπτει ότι δοκίμασε ίνες από χιλιάδες υλικά πριν από την κατά τύχη «προσγείωση» στο αγαπημένο του υλικό».

«Πολύ λίγα πράγματα έχουν αλλάξει. Ακόμα και σήμερα, επιστήμη και επιχειρήσεις βασίζονται σε ομάδες που μοιράζονται τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους και ακόμα και τότε πολλές ομάδες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν. Η καινοτομία είναι δύσκολη ακόμα και για τα πιο ευφυή είδη στη Γη». Η επέκταση των Μπαντού δείχνει ότι ο οικότοπος μεταβάλλει τη διαδρομή και το ρυθμό της ανθρώπινης διασποράς. Η μελέτη δημοσιεύθηκε πρόσφατα στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS).

Πηγή: University of Reading

Περισσότερα στην εργασία: Bantu expansion shows that habitat alters the route and pace of human dispersals, Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)