Ειδικοί αναπτύσσουν για πρώτη φορά μέθοδο με τη μετανάστευση στις πληθυσμιακές προβλέψεις

Στατιστικολόγοι στο Πανεπιστήμιο της Washington (UW) ανέπτυξαν το πρώτο μοντέλο για πληθυσμιακές προβλέψεις που παραγοντοποιεί τις καταστάσεις της μετανάστευσης, έναν παράγοντα αβεβαιότητας που ταλαιπωρούσε για δεκαετίες τους δημογράφους. Η εργασία τους που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, παρέχει επίσης πληθυσμιακές προβλέψεις για όλα τα κράτη σε παγκόσμιο επίπεδο και θέτει σε δοκιμασία τις υφιστάμενες προβλέψεις για ορισμένα από αυτά, ειδικότερα για τις ΗΠΑ και τη Γερμανία. «Για αρκετές χώρες προκύπτει ότι η μετανάστευση είναι η μεγαλύτερη πηγή αβεβαιότητας για τις πληθυσμιακές προβολές τους», δήλωσε ο Adrian E. Raftery, κύριος ερευνητής και καθηγητής Στατιστικής και Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Washington (UW).

Για πρώτη φορά, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα «πιθανολογικό» μοντέλο που χρησιμοποιεί τους ρυθμούς μετανάστευσης σε κάθε χώρα και παγκοσμίως για πάνω από 65 χρόνια, μαζί με τα μοτίβα γονιμότητας και θνησιμότητας, για να προβλέψει τον πληθυσμό σε όλο τον κόσμο. Τα αποτελέσματα ήταν πιο εντυπωσιακά για τη Γερμανία, της οποίας το Γραφείο Στατιστικής χαρακτήρισε την μείωση του πληθυσμού «αναπόφευκτη», καθώς γερνάει ο πληθυσμός της χώρας.

Το μοντέλο, όμως, του UW προβλέπει ότι όταν παραγοντοποιηθεί και συνυπολογισθεί η μετανάστευση, η μείωση του πληθυσμού της Γερμανίας θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με την άφιξη περισσοτέρων των ενός εκατομμυρίου μεταναστών κάθε πέντε χρόνια για το μεγαλύτερο μέρος του επόμενου αιώνα. Τα δεδομένα της μελέτης συλλέχθηκαν πριν από την εισροή περισσοτέρων από 965.000 μεταναστών κα προσφύγων στη χώρα το 2015, οπότε η βραχυπρόθεσμη διαφορά θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο δραματική. «Το μοντέλο μας θα μπορούσε να αλλάξει την αντίληψη του μέλλοντος της Γερμανίας από μια χώρα που οδηγείται στην εξασθένιση για το υπόλοιπο του αιώνα, σε μια χώρα όπου δεν θα συμβεί αυτό, αν συνεχιστεί η πολιτική της για την αποδοχή μεταναστών», είπε ο Raftery.

Οι ερευνητές επίσης προβλέπουν ότι Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο είναι πιθανό, δεδομένου του ρυθμού γονιμότητας αυτών των δυο χωρών, να έχουν μεγαλύτερο πληθυσμό από ότι η Γερμανία μέχρι το 2060. Όσον αφορά στις ΗΠΑ, ο πληθυσμός της έχει 10% πιθανότητα να υπερβεί τα 610 εκατομμύρια τα επόμενα 85 χρόνια – περίπου διπλάσιος από τον σημερινό – αν συνυπολογιστεί ο παράγοντας μετανάστευση, έναντι πρόβλεψης υψηλότερου των 510 εκατομμυρίων αν δεν συνυπολογιστεί.

Όμως η μετανάστευση είναι δύσκολο να προβλεφθεί, καθώς προκαλείται από ένα σύνολο παραγόντων: από τις οικονομικές κρίσεις, τις ευκαιρίες απασχόλησης, τη δυναμική της οικογένειας και ακόμη από τις μεταναστευτικές πολιτικές, που μπορεί ακόμη και οι ίδιοι να είναι δύσκολο – αν όχι αδύνατο – να προβλεφτούν. Για να το καταφέρουν με τις προβολές του μοντέλου τους, οι ερευνητές έψαξαν τα μοτίβα μετανάστευσης στο παρελθόν κάθε χώρας, για να προσδιορίσουν το εύρος της πιθανότητας για τα μελλοντικά επερχόμενα, με τη συλλογιστική ότι η πρόσφατη ιστορία δημιουργεί ένα περιβάλλον που είναι πιθανό στην πορεία να δημιουργεί παρόμοια μοτίβα μετανάστευσης.

Οι ερευνητές στη συνέχεια ενσωμάτωσαν τα παγκόσμια μοτίβα μετανάστευσης για να οικοδομήσουν ένα μοντέλο και να κάνουν πληθυσμιακές προβλέψεις για κάθε χώρα. Από αυτό προέκυψαν ορισμένα περιφερειακά μοτίβα: Μικρότερες Ευρωπαϊκές χώρες που βίωσαν ευρείες διακυμάνσεις κατά τον περασμένο μισό αιώνα, είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν από την αβεβαιότητα της μετανάστευσης, από ότι χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, όπου οι ρυθμοί μετανάστευσης είναι μικρότεροι σε σχέση με τον μεγάλο πληθυσμό τους.

Γραφήματα για τρεις Ευρωπαϊκές χώρες: Ελλάδα, Γαλλία και Γερμανία (από τη μελέτη)

Ο πρώτος από τους συγγραφείς της μελέτης, Jonathan Azose, θέτει ένα από τα βασικά προβλήματα που αναδύονται για ένα ευνομούμενο και οργανωμένο κράτος: «Αν σκεφτείς σχετικά με το σχεδιασμό των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας, τα μεγαλύτερα ζητήματα αναδύονται όταν συμβαίνουν τέτοια απρόσμενα γεγονότα. Οι χώρες χρειάζεται να είναι προετοιμασμένες για την πιθανότητα».

Αφήνοντας, λένε οι ερευνητές, την μετανάστευση έξω από την εξίσωση μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμες δοκιμασίες για τα κράτη, όσον αφορά στο σχεδιασμό των κοινωνικών τους προγραμμάτων. Πολλές Ευρωπαϊκές χώρες περιορίζουν ή κόβουν εντελώς τις χρηματοδοτήσεις για την εκπαίδευση, αναμένοντας μείωση του πληθυσμού στην περιοχή της σχολικής ηλικίας, στοιχείο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλείσιμο σχολείων και λιγότερο εκπαιδευμένους δασκάλους. «Αν προκύψει μεγαλύτερος πληθυσμός σχολικής ηλικίας από αυτόν για τον οποίο διατίθεται ο σημερινός χώρος του σχολείου, θα υπάρξει τεράστιο κόστος που συσχετίζεται με το άνοιγμα νέων ή την επαναλειτουργία παλαιότερων σχολικών μονάδων και την εύρεση δασκάλων για να τα στελεχώσει», λέει ο Azose. «Η διεθνής μετανάστευση και ειδικότερα η μετανάστευση προσφύγων, συνήθως περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό παιδιών σχολικής ηλικίας».

Η νέα έρευνα προέρχεται από μια συνεργασία μεταξύ του Raftery και των συναδέλφων του και του Τμήματος Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών, που ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια. Η ομάδα οργανώθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη για να ενσωματώσει την αβεβαιότητα σχετικά με τη γονιμότητα και τη θνησιμότητα και για να αναπτύξει πιο ακριβή μοντέλα πρόβλεψης του πληθυσμού. Όμως πάντα η μετανάστευση παραμένει ένας κρίσιμος καθοριστικός παράγοντας. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι το νέο μοντέλο μπορεί τελικά να ενσωματωθεί στις προβολές των Ηνωμένων Εθνών.

Πηγή: University of Washington

Περισσότερα στην έρευνα (με δεδομένα που σχετίζονται με την Ελλάδα): Probabilistic population projections with migration uncertainty, Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA