Εις μνήμην: Πέθανε ο Freeman John Dyson σε ηλικία 96 ετών

Ο Freeman John Dyson, θεωρητικός φυσικός και μαθηματικός, άφησε την τελευταία του πνοή χθες, 28 Φεβρουαρίου 2020, σε ηλικία 96 ετών. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής του καριέρας στο Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών του Princeton, στο New Jersey, όπου ήταν ομότιμος καθηγητής. Γενννήθηκε στο Crowthorne, του Berkshire το 1923. Μετά τον πόλεμο, ο Dyson έγινε δεκτός στο Trinity College του Cambridge, από όπου πήρε πτυχίο στα μαθηματικά. Από το 1946 ως το 1949 ήταν εταίρος του κολεγίου, ενώ το 1947 ο Dyson δημοσίευσε δύο ερευνητικές εργασίες στη θεωρία των αριθμών.

Το 1947 ο Dyson εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ ως υπότροφος για την απόκτηση διδακτορικού, υπό την επίβλεψη του Hans Bethe στο Πανεπιστήμιο Cornell. Δεν πήρε ποτέ διδακτορικό. Το 1949 ο Dyson απέδειξε την ισοδυναμία των δύο ξέχωρων τότε διατυπώσεων της κβαντικής ηλεκτροδυναμικής (QED): Τα διαγράμματα του Feynman και τη μέθοδο των τελεστών που είχαν αναπτύξει οι Tomonaga και Schwinger. Ο Oppenheimer αντάμειψε τον Dyson με ισόβιο διορισμό στο Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών, «γιατί απέδειξε ότι έκανα λάθος», όπως ο ίδιος ο Oppenheimer ανέφερε, παρόλο που δεν είχε διδακτορικό.

Στα πρώιμα έργα του ο Dyson εστίασε στην κβαντική ηλεκτροδυναμική και εφάρμοσε μαθηματικά για τη μελέτη των πυρηνικών αντιδραστήρων, στη φυσική στερεάς κατάστασης, το σιδηρομαγνητισμό, την αστροφυσική και τη βιολογία, ενώ υπήρξε συγγραφέας πολλών δημοφιλών βιβλίων. Μέσα από ένα τέτοιο βιβλίο, το Origins of Life, ήταν που τον πρωτοσυνάντησα πριν από πολλά χρόνια και δεν το κρύβω ότι είχα γοητευθεί από τις ιδέες του.

Κωνσταντίνος Α. Ζώκος