Η οικογενειακή βία αφήνει γενετικά αποτυπώματα στα παιδιά

Είναι κοινός τόπος και έχει επανειλημμένα καταγραφεί, κυρίως από όσους ασχολούνται με την ψυχική υγεία των νέων, ότι η οικογενειακή βία έχει σοβαρές επιπτώσεις την ανάπτυξη των παιδιών. Αυτός ο «κοινός τόπος» επιβεβαιώνεται πλέον από το σημαντικό εύρημα ότι η βία έχει επιπτώσεις στο ίδιο το DNA των παιδιών που υφίστανται ή ζουν σε περιβάλλον όπου υπάρχει.

Τα ευρήματα μιας νέας μελέτης που έγινε στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Tulane (ιδιωτικό πανεπιστήμιο στη Νέα Ορλεάνη), δείχνουν ότι τα παιδιά από διαλυμένες οικογένειες με οικογενειακή βία ή τραυματισμό, είναι περισσότερο πιθανό ότι θα εμφανίσουν σημάδια φθοράς στο DNA τους. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι παιδιά από οικογένειες που επηρεάζονται από βία, αυτοκτονία ή φυλάκιση ενός μέρους της έχουν σημαντικά πιο κοντά τελομερή (κυτταρικός δείκτης γήρανσης) από εκείνα που ζουν σε ένα σταθερό οικογενειακό περιβάλλον. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο τελευταίο (on line) τεύχος του περιοδικού Pediatrics.

Τα τελομερή είναι καλύμματα στις άκρες των χρωμοσωμάτων που τα προστατεύει από συρρίκνωση όταν τα κύτταρα αναπαράγονται. Είναι περιοχές του DNA, χωρίς μεγάλη πληροφοριακή αξία, που βρίσκονται στο τέλος του χρωμοσώματος και προστατεύουν τη χρήσιμη γενετική πληροφορία από τη φθορά. Κοντύτερα τελομερή συνδέονται με υψηλότερο ρίσκο για καρδιακές ασθένειες, παχυσαρκία, γνωστική απόκλιση, διαβήτη, νοητική ασθένεια και φτωχά αποτελέσματά στην τομέα της υγείας κατά την ενηλικίωση.

Οι ερευνητές πήραν γενετικά δείγματα από 80 παιδιά της Νέας Ορλεάνης, με ηλικίες από 5 μέχρι 15 χρονών και επίσης πήραν συνεντεύξεις από τους γονείς σχετικά με τα οικογενειακά τους περιβάλλοντα και την έκθεση σε δυσμενή γεγονότα κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Όπως δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Dr. Stacy Drury, διευθύντρια του Behavioral and Neurodevelopmental Genetics Laboratory στο πανεπιστήμιο Tulane: «Τα επίπεδα άγχους της οικογένειας, όπως η παρουσία στον τραυματισμό ενός μέλους της, διαμόρφωσαν ένα περιβάλλον που επιδρά στο DNA μέσα στα κύτταρα των παιδιών. Βρέθηκε ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των εκθέσεων αυτών των παιδιών κατά τη διάρκεια της ζωής τους, τόσο πιο κοντά ήταν τα τελομερή τους και αυτά παρατηρήθηκαν μετά από τον έλεγχο πολλών άλλων παραγόντων, όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η εκπαίδευση της μητέρας, η ηλικία των γονέων και η ηλικία του παιδιού.»

Η μελέτη βρήκε ακόμη, ότι το φύλο μετριάζει την επίδραση της οικογενειακής αστάθειας. Τραυματικά οικογενειακά γεγονότα ήταν περισσότερο επιβλαβή στα νέα κορίτσια που έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν κοντύτερα τελομερή. Υπήρξε επίσης ένα φαινόμενο, που προκάλεσε έκπληξη, προστασίας για τα αγόρια: Μητέρες οι οποίες είχαν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης είχαν μια θετική συσχέτιση με το μήκος του τελομερούς, αλλά μόνο σε αγόρια κάτω των 10.

Εν κατακλείδι, η μελέτη υποστηρίζει ότι το οικογενειακό περιβάλλον είναι ένας σημαντικός στόχος για παρέμβαση, ώστε να μειωθούν οι βιολογικές επιδράσεις των αντιξοοτήτων στις ζωές των μικρών παιδιών.

Πηγή: Tulane University