Η ιδιωτική περιουσία και όχι η παραγωγικότητα επιτάχυνε τη Νεολιθική αγροτική επανάσταση

Η Ανθρωπότητα άρχισε για πρώτη φορά να καλλιεργεί τη γη στη Μεσοποταμία περίπου πριν από 11.500 χρόνια. Στη συνέχεια, οι πρακτικές των καλλιεργούμενων σπαρτών και η αύξηση του ζωικού κεφαλαίου εμφανίστηκε ανεξάρτητα σε ίσως μια ντουζίνα άλλα μέρη πάνω στον πλανήτη, οριοθετώντας αυτό που οι αρχαιολόγοι αποκαλούν Νεολιθική Αγροτική Επανάσταση. Είναι ένα από τα πιο λεπτομερειακά μελετημένα επεισόδια στην προϊστορία. Όμως μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην Journal of Political Economy δείχνει ότι οι περισσότερες εξηγήσεις για αυτό, δεν συμφωνούν με τα στοιχεία και δίνει μια νέα ερμηνεία.

Με την γεωργία ήρθε μια τεράστια διεύρυνση του βασιλείου στο οποίο η ιδιωτική περιουσία ελέγχει την πρόσβαση σε πολύτιμα αγαθά, αντικαθιστώντας τα κοινωνικά πρότυπα του τροφοσυλλέκτη γύρω από το μοίρασμα τροφής μόλις αυτή αποκτηθεί. Μια κοινή εξήγηση είναι ότι η γεωργία αύξησε την εργατική παραγωγικότητα, η οποία με τη σειρά της ενθάρρυνε την υιοθέτηση της ιδιωτικής περιουσίας, παρέχοντας κίνητρα για τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις που απαιτούνται στη γεωργική οικονομία.

«Όμως δεν είναι αυτό που μας λένε τα δεδομένα», λέει ο Samuel Bowles, οικονομολόγος του Ινστιτούτου της Santa Fe και ο ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. «Είναι πολύ απίθανο ο αριθμός των θερμίδων που αποκτήθηκε από μιας ημέρας εργασία, κατά τον ερχομό της γεωργίας, να την κατέστησε καλύτερη επιλογή από ότι το κυνήγι και η συγκομιδή και θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν αρκετά χειρότερη».

Προηγούμενες μελέτες, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των οστών ανθρώπων και ζώων, υποστηρίζουν ότι η γεωργία πράγματι είχε ακραίες διατροφικές επιπτώσεις σε αυτούς που την υιοθέτησαν και στα ζώα. Λοιπόν γιατί το χωράφι στην πρώτη θέση; Ορισμένοι έχουν προτείνει μια υποδεέστερη τεχνολογία που θα μπορούσε να έχει επιβληθεί από τις πολιτικές ελίτ ως μια στρατηγική για την άντληση δασμών, εισφορών ή ενοικίων. Όμως η γεωργία είχε υιοθετηθεί, ανεξάρτητα, χιλιετίες πριν από την ανάδυση κυβερνήσεων ή πολιτικών ελίτ ικανών να επιβάλουν ένα νέο τρόπο ζωής στις βαριά οπλισμένες κοινότητες τροφοσυλλεκτών.

Ο Bowles και ο επίσης συγγραφέας Jung-Kyoo Choi, οικονομολόγος στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Kyungpook (Gyeongbuk) στην Νότια Κορέα, χρησιμοποίησαν τόσο την επαναστατική θεωρία παιγνίων όσο και αρχαιολογικά στοιχεία για να προτείνουν μια νέα ερμηνεία της Νεολιθικής. Με βάση το μοντέλο τους, ένα σύστημα αμοιβαία αναγνωρισμένων δικαιωμάτων ιδιωτικής περιουσίας ήταν και μια προϋπόθεση για τη γεωργία και επίσης ένα μέσο περιορισμού δαπανηρών αντιπαραθέσεων μεταξύ των μελών του πληθυσμού. Ενώ σπάνιζε μεταξύ των τροφοσυλλεκτών, η ιδιωτική περιουσία υπήρξε μεταξύ λίγων ομάδων αποδημητικών κυνηγών-συλλεκτών. Μεταξύ αυτών, η γεωργία θα μπορούσε να ωφέλησε τους πρώτους που την υιοθέτησαν επειδή θα ήταν ευκολότερο να καθιερώσουν την ιδιωτική κατοχή καλλιεργήσιμων σπαρτών και εξημερωμένων ζώων από ότι για τους διασκορπισμένους άγριους πόρους στις οποίες στηρίζονταν οι κυνηγοί-συλλέκτες.

«Είναι πολύ ευκολότερο να ορίσουμε και να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας σε μια εξημερωμένη αγελάδα παρά σε μια άγρια αφρικανική αντιλόπη», λέει ο Choi. «Αρχικά η γεωργία πέτυχε επειδή διευκόλυνε μια ευρύτερη εφαρμογή δικαιωμάτων ιδιωτικής περιουσίας, όχι επειδή ελάφρυνε το μόχθο του να βγάζεις τα προς το ζην».

Πηγή: Santa Fe Institute

Περισσότερα στη δημοσίευση: The Neolithic Agricultural Revolution and the Origins of Private Property. Journal of Political Economy.