Αναγνωρίζοντας τους μεμονωμένους νευρώνες που κρατούν τα κρυφά μας πιστεύω

Η ικανότητα να καταλαβαίνεις τις κρυμμένες σκέψεις και πιστεύω των άλλων είναι ένα ουσιαστικό συστατικό της ανθρώπινης κοινωνικής συμπεριφοράς. Οι νευροεπιστήμονες έχουν, τώρα, για πρώτη φορά αναγνωρίσει ειδικούς νευρώνες βασικούς για την κοινωνική συλλογιστική, μια γνωστική διαδικασία που οδηγεί τα άτομα να αναγνωρίζουν και να προβλέπουν τα κρυμμένα πιστεύω και σκέψεις των άλλων. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature, ανοίγουν – σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης – νέους δρόμους μελέτης των διαταραχών που επηρεάζουν την κοινωνική συμπεριφορά.

Στη δημοσίευση, ομάδα ερευνητών της Ιατρικής Σχολής του Harvard με βάση το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και συνάδελφοί τους από το MIT, αναφέρουν τα αποτελέσματα μιας σπάνιας ερευνητικής ματιάς που έριξαν στο πώς μεμονωμένοι νευρώνες αναπαριστάνουν τα πιστεύω των άλλων. Το έκαναν εγγράφοντας τη δραστηριότητα των νευρώνων ασθενών που υποβάλλονταν σε νευρο-χειρουργείο για να μετριάσουν τα συμπτώματα κινητικών διαταραχών, όπως η ασθένεια Parkinson. Οι ερευνητές εστίασαν σε μια πολύπλοκη κοινωνική γνωστική ικανότητα που αποκαλείται «θεωρία του νου». Για να την επεξηγήσουμε, ας πούμε ότι μια φίλη εμφανίζεται να είναι λυπημένη στα γενέθλιά της. Κάποιος μπορεί να συμπεράνει ότι είναι λυπημένη επειδή δεν πήρε δώρο, ή είναι αναστατωμένη επειδή μεγαλώνει.

Η ικανότητα αυτή, της κοινωνικής συλλογιστικής, αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της πρώιμης παιδικής ηλικίας και είναι βασική για την επιτυχημένη κοινωνική συμπεριφορά. Άτομα με αυτισμό, σχιζοφρένεια, διπολική συναισθηματική διαταραχή και τραυματικές εγκεφαλικές κακώσεις πιστεύεται ότι έχουν έλλειμα της ικανότητας της θεωρίας του νου. Προηγούμενες μελέτες στις γνωστικές διαδικασίες που υπόκεινται στη θεωρία του νου έχουν εμπλέξει μελέτες λειτουργικού MRI, όπου επιστήμονες παρατηρούν ποια μέρη του εγκεφάλου είναι ενεργά καθώς οι εθελοντές εκτελούν γνωστικές δράσεις.

Όμως, οι μελέτες απεικόνισης συλλαμβάνουν τη δραστηριότητα πολλών χιλιάδων νευρώνων. Αντιθέτως, ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Ziv Williams και οι συνεργάτες κατέγραψαν τις επεξεργασίες των ατομικών νευρώνων – ένα τυπικό προκαταρτικό βήμα για νευροχειρουργείο – όμως για ένα νέο σκοπό: για να δώσει μια λεπτομερή εικόνα του πώς οι νευρώνες κωδικοποιούν κοινωνικές πληροφορίες. «Οι μεμονωμένοι νευρώνες, ακόμη και μέσα σε μια περιοχή του εγκεφάλου, κάνουν πολύ διαφορετικά πράγματα, από τα οποία, όμως, δεν εμπλέκονται όλα στην κοινωνική συλλογιστική», αναφέρει ο Williams, αναπληρωτής καθηγητής της νευροχειρουργικής στην HMS (Harvard Medical School). «Χωρίς εμβάθυνση στις επεξεργασίες των μεμονωμένων κυττάρων, είναι πολύ δύσκολο να χτιστεί μια κατάσταση κατανόησης των πολύπλοκων γνωστικών διεργασιών που υπόκεινται στην ανθρώπινη κοινωνική συμπεριφορά και πώς, αυτή, αποκλίνει στις ψυχικές διαταραχές».

Αυτό που οι ερευνητές βρήκαν στη μελέτη αυτή, είναι ότι ορισμένοι νευρώνες είναι εξειδικευμένοι και θα αποκριθούν μόνο όταν η αξιολόγηση του πιστεύω ενός άλλου, για παράδειγμα, είναι λάθος. Άλλοι νευρώνες κωδικοποιούν πληροφορίες για να διακρίνουν τα πιστεύω ενός ανθρώπου από έναν άλλο. Ακόμη, άλλοι νευρώνες δημιουργούν μια αναπαράσταση ενός συγκεκριμένου θέματος, όπως ένα φλυτζάνι ή ένα φαγητό, που αναφέρονται στην ιστορία – η οποία αποτελεί μέρος του πρωτοκόλλου της έρευνας. Κάποιοι νευρώνες πραγματοποιούν πολλαπλές λειτουργίες ταυτόχρονα και δεν είναι προορισμένοι αποκλειστικά στην κοινωνική συλλογιστική.

«Κάθε νευρώνας κωδικοποιεί διαφορετικές ψηφίδες πληροφορίας», αναφέρει ο νευροεπιστήμονας και πρώτος συγγραφέας της μελέτης Mohsen Jamali. «Συνδυάζοντας τους υπολογισμούς όλων των νευρώνων, μπορείτε να έχετε μια πολύ λεπτομερή αναπαράσταση των περιεχομένων των πιστεύω ενός άλλου και μια ακριβή πρόβλεψη για το εάν είναι αληθή ή ψευδή».

Τώρα που οι επιστήμονες κατανοούν τον βασικό κυτταρικό μηχανισμό που υπόκειται στην θεωρία του νου του ανθρώπου, έχουν ένα λειτουργικό πλαίσιο με το οποίο να αρχίσουν την διερεύνηση διαταραχών από τις οποίες επηρεάζεται η κοινωνική συμπεριφορά, προσθέτει ο Williams. «Η κατανόηση της κοινωνικής συλλογιστικής είναι επίσης σημαντική σε πολλά διαφορετικά πεδία, όπως η ανάπτυξη του παιδιού, τα οικονομικά και η κοινωνιολογία και θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη περισσότερο αποτελεσματικών θεραπειών για παθήσεις όπως το φάσμα διαταραχών αυτισμού».

Πηγή: The Harvard Gazette