Ανθρωπότητα: Οι ανθρώπινες κοινωνίες σύμφωνα με μελέτη φαίνεται να εξελίσσονται ακολουθώντας παρόμοιες διαδρομές

Οι κοινωνίες από την αρχαία Ρώμη και την αυτοκρατορία των Ίνκας μέχρι τη σύγχρονη Βρετανία και Κίνα έχουν εξελιχθεί κατά παρόμοιους τρόπους. Αυτό δείχνει μια τεράστια νέα μελέτη. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι παρά τις πολλές διαφορές τους, οι κοινωνίες τείνουν να γίνουν περισσότερο σύνθετες σε «εξαιρετικά προβλέψιμους» τρόπους.

Οι διαδικασίες αυτές της ανάπτυξης – που συμβαίνουν συχνά σε κοινωνίες που δεν γνωρίζει η μια την άλλη – περιλαμβάνουν την ανάδυση των συστημάτων γραφής και τους «εξειδικευμένους» κυβερνητικούς εργαζόμενους, όπως στρατιώτες, δικαστές και γραφειοκράτες. Η διεθνής ερευνητική ομάδα, που περιλαμβάνει ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Exeter, δημιούργησε μια νέα βάση δεδομένων ιστορικών και αρχαιολογικών πληροφοριών χρησιμοποιώντας δεδομένα 414 κοινωνιών που καλύπτουν σε διάρκεια τα τελευταία 10000 χρόνια. Η βάση δεδομένων είναι μεγαλύτερη και περισσότερο συστηματική από ότι οποιαδήποτε άλλη που έγινε πριν.

«Οι κοινωνίες εξελίσσονται ακολουθώντας ανώμαλα μονοπάτια – κάποιες φορές διαλύονται – όμως η τάση είναι προς μεγαλύτερες, περισσότερο σύνθετες οργανώσεις», ανέφερε ο Dr Thomas Currie, του Human Behaviour and Cultural Evolution Group, στο Πανεπιστήμιο του Exeter. «Οι ερευνητές έχουν από πολύ καιρό συζητήσει εάν η κοινωνική πολυπλοκότητα μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ουσιαστικής σύγκρισης μεταξύ διαφορετικών περιοχών του κόσμου. Η έρευνά μας υποστηρίζει ότι, παρά τις επιφανειακές διαφορές, υπάρχουν βασικές ομοιότητες στον τρόπο που οι κοινωνίες εξελίσσονται. Παρότι κοινωνίες σε μέρη απομακρυσμένα όπως το Μισισίπι και η Κίνα εξελίχθηκαν ανεξάρτητα και ακολούθησαν τις δικές τους διαδρομές, η δομή της κοινωνικής οργάνωσης είναι σε γενικές γραμμές κοινή σε όλες τις ηπείρους και τις ιστορικές περιόδους».

Οι μετρήσεις της πολυπλοκότητας που εξετάστηκαν από τους ερευνητές ήταν χωρισμένες σε εννέα κατηγορίες. Αυτές περιελάμβαναν: το μέγεθος του πληθυσμού και η επικράτεια, ο αριθμός επιπέδων ελέγχου/απόφασης σε διοικήσεις, θρησκείες και στρατιωτικές ιεραρχίες, συστήματα πληροφορίας όπως γράψιμο και διατήρησης αρχείου, κείμενα σε ειδικούς τομείς όπως ιστορία, φιλοσοφία και μυθοπλασία, οικονομική ανάπτυξη.

Οι ερευνητές βρήκαν ότι αυτά τα διαφορετικά χαρακτηριστικά έδειξαν ισχυρούς στατιστικούς συσχετισμούς, που σημαίνει ότι απόκλιση σε κοινωνίες στο χώρο και στο χρόνο θα μπορούσαν να συλληφθούν από μια απλή μέτρηση της κοινωνικής πολυπλοκότητας. Η μέτρηση αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως «μια σύνθετη μέτρηση των ποικίλων ρόλων, θεσμών και τεχνολογιών που επιτρέπουν τον συντονισμό μεγάλων αριθμών ανθρώπων να δρουν με ένα πολιτικά ομοιόμορφο τρόπο».

Ο Dr Currie θεωρεί ότι τα μαθήματα από την ανθρώπινη ιστορία θα μπορούσαν να έχουν πρακτικές χρήσεις. «Κατανοώντας τους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνίες εξελίσσονται κατά τη διάρκεια του χρόνου και ιδιαιτέρως το πώς οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργούν μεγάλες, συνεκτικές ομάδες είναι σημαντικό όταν σκεφτόμαστε σχετικά με την οικοδόμηση και ανάπτυξη πολιτείας», ανέφερε. «Η μελέτη δείχνει πώς οι επιστήμες και οι ανθρωπιστικές σπουδές, οι οποίες δεν είναι πάντοτε σε συμφωνία, μπορούν πραγματικά να εργαστούν μαζί αποτελεσματικά για να αποκαλύψουν γενικούς κανόνες που διαμόρφωσαν την ανθρώπινη ιστορία».

Η νέα βάση δεδομένων ιστορικών και αρχαιολογικών πληροφοριών είναι γνωστή ως «Seshat: Global History Databank» και στη δημιουργία της συνέβαλλαν τα Πανεπιστήμια του Exeter, του Connecticut και της Οξφόρδης, το Trinity College του Δουβλίνου και το Ινστιτούτο Εξέλιξης. Περισσότεροι από 70 ειδικοί ιστορικοί και αρχαιολόγοι βοήθησαν στη διαδικασία συγκέντρωσης των δεδομένων.

Πηγή: University of Exeter

Περισσότερα στη δημοσίευση: Quantitative historical analysis uncovers a single dimension of complexity that structures global variation in human social organisation. Proceedings of the National Academy of Sciences.