Εκπαίδευση – Επιδόσεις Μαθητών: Μια ματιά στην παγκόσμια έρευνα PISA του ΟΟΣΑ (video)

Η έρευνα PISA (Programme for International Student Assessment) του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), αποτελεί μια τριετή αξιολόγηση των 15-χρονων μαθητών πολλών χωρών του πλανήτη μας, μελών του ΟΟΣΑ. Η έρευνα έχει στόχο να αναζητήσει απάντηση στο ερώτημα: «Τι είναι σημαντικό για τους πολίτες, να γνωρίζουν και να μπορούν να κάνουν;». Τα δεδομένα συλλέγονται μέσω των επιδόσεων των μαθητών και μαθητριών της ηλικίας στην οποία αυτοί είναι κοντά στην ολοκλήρωση της περιόδου της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Από τα αποτελέσματα της έρευνας αναδύονται στοιχεία για τη σύγκριση, διεθνώς, των επιδόσεων των μαθητών/τριών.

Η PISA αξιολογεί κατά πόσο οι μαθητές και οι μαθήτριες των συμμετεχόντων, στην αξιολόγηση, χωρών έχουν αποκτήσει εκείνες τις βασικές γνώσεις και ικανότητες που είναι ουσιαστικές για την πλήρη συμμετοχή τους στις σύγχρονες κοινωνίες. Η αξιολόγηση εστιάζει στα γνωστικά αντικείμενα κορμού του σχολείου, (φυσικές) επιστήμες, ανάγνωση και μαθηματικά. Αξιολογείται επίσης η ικανότητα των μαθητών/τριών σε ένα καινοτόμο τομέα (το 2015, αυτός ο τομέας είναι η συνεργατική λύση προβλημάτων). Η αξιολόγηση δεν διαπιστώνει μόνο αν οι μαθητές/τριες μπορούν να αναπαράγουν τη γνώση, εξετάζει επίσης πόσο καλά (αφενός) μπορούν να επεκταθούν από αυτά που έχουν μάθει και (αφετέρου) μπορούν να εφαρμόζουν αυτή τη γνώση σε μη οικείες καταστάσεις, τόσο εντός όσο και εκτός σχολείου. Αυτή η προσέγγιση αντανακλά το δεδομένο ότι οι σύγχρονες οικονομίες ανταμείβουν τα άτομα όχι για αυτά που γνωρίζουν, αλλά για αυτά που μπορούν να κάνουν με αυτά που γνωρίζουν.

Μερικά στοιχεία για την αξιολόγηση PISA 2015

Η έρευνα PISA 2015 εστίασε στις φυσικές επιστήμες, με ανάγνωση, μαθηματικά και συνεργατική λύση προβλημάτων ως ελάσσονες περιοχές της αξιολόγησης. Η PISA 2015 περιελάμβανε επίσης μια αξιολόγηση των οικονομικών γνώσεων των νέων ανθρώπων, που ήταν προαιρετικές για χώρες / οικονομίες. Περίπου 540000 μαθητές/τριες συμπλήρωσαν την αξιολόγηση το 2015, που αντιπροσωπεύουν περίπου 29 εκατομμύρια 15-χρονους/ες μαθητές/τριες που φοιτούν σε σχολεία των 72 συμμετεχόντων κρατών / οικονομιών.

Χρησιμοποιήθηκαν βασισμένα σε υπολογιστή τεστ, με συνολική διάρκεια αξιολόγησης 2 ωρών για κάθε μαθητή/τρια. Τα θέματα των τεστ ήταν ένα μίγμα από ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και από ερωτήσεις που απαιτούσαν από μαθητές/τριες να οικοδομήσουν της δικές τους απαντήσεις. Τα θέματα οργανώθηκαν σε ομάδες με βάση αποσπάσματα που εκθέτουν μια κατάσταση της πραγματικής ζωής. Καλύφθηκαν περίπου 810 λεπτά με θέματα τεστ για φυσικές επιστήμες, ανάγνωση, μαθηματικά και συνεργατική λύση προβλημάτων, με διαφορετικούς/ές μαθητές/τριες να παίρνουν διαφορετικούς συνδυασμούς των θεμάτων των τεστ.

Οι μαθητές/τριες, επίσης, απάντησαν σε ένα ερωτηματολόγιο «υποβάθρου» για την συμπλήρωση του οποίου είχαν 35 λεπτά. Το ερωτηματολόγιο αναζητούσε πληροφορίες που αφορούσαν τους ίδιους τους/τις μαθητές/τριες, το σπίτι τους, το σχολείο τους και μαθησιακές εμπειρίες. Οι διευθυντές των σχολείων συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο που κάλυπτε τους τομείς σχολικό σύστημα και μαθησιακό περιβάλλον. Σε ορισμένα/ες κράτη/οικονομίες προαιρετικά (για πρώτη φορά στο PISA) διανεμήθηκαν ειδικά ερωτηματολόγια σε εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές/τριες με τα οποία αναζητήθηκαν πρόσθετες πληροφορίες.

Τι έδειξαν τα δεδομένα

Σχετικά με τις επιδόσεις στις (φυσικές) επιστήμες:
Η Σιγκαπούρη έχει τις καλύτερες επιδόσεις από όλα τα κράτη (και οικονομίες) των οποίων οι μαθητές/τριες συμμετείχαν στην αξιολόγηση. Οι Ιαπωνία, Φιλανδία, Φιλανδία και Καναδάς είναι με σειρά μέσου όρου, «κατά τάς κατιούσας», στις επιδόσεις στις φυσικές επιστήμες, οι τέσσερις χώρες των οποίων οι μαθητές/τριες είχαν τις καλύτερες επιδόσεις. Περίπου 8% των μαθητών/τριών σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ (και 24% των μαθητών/τριών της Σιγκαπούρης) έχουν υψηλές επιδόσεις στις επιστήμες, που σημαίνει ότι είναι ικανοί σε επίπεδα 5 ή 6. Σε αυτά τα επίπεδα, οι μαθητές/τριες είναι επαρκώς καταρτισμένοι/ες και γνώστες σχετικά με τις (φυσικές) επιστήμες για να εφαρμόσουν δημιουργικά και αυτόνομα τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους σε μια μεγάλη ποικιλία καταστάσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και μη οικείες για τους/τις μαθητές/τριες.

Περίπου 20% των μαθητών/τριών των χωρών του ΟΟΣΑ έχουν επιδόσεις κάτω από το επίπεδο 2, που θεωρείται το βασικό επίπεδο επάρκειας στις φυσικές επιστήμες. Στο επίπεδο 2, οι μαθητές/τριες μπορούν να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους στο βασικό περιεχόμενο και στις διαδικασίες των (φυσικών) επιστημών για να προσδιορίζουν την κατάλληλη εξήγηση, να ερμηνεύουν τα δεδομένα, και να εντοπίζουν το ερώτημα που διατυπώνεται σε ένα απλό πείραμα. Όλοι/ες οι μαθητές/τριες θα έπρεπε να αναμένεται να κατέχουν του επίπεδο 2 όταν αφήνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση.

Στην πλειοψηφία των χωρών με συγκρίσιμα δεδομένα, οι ικανότητες των μαθητών/τριών στις φυσικές επιστήμες παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητες από το 2006. Ωστόσο, οι μέσες επιδόσεις βελτιώθηκαν μεταξύ 2006 και 2015 σε Κολομβία, Ισραήλ, Μακάο (Κίνα), Πορτογαλία, Κατάρ και Ρουμανία. Κατά την περίοδο αυτή Μακάο, Πορτογαλία και Κατάρ αύξησαν το ποσοστό των μαθητών/τριών με επιδόσεις στο (ή επάνω από το) επίπεδο 5 και ταυτόχρονα μείωσαν το ποσοστό των μαθητών/τριών με επιδόσεις κάτω από το βασικό επίπεδο επάρκειας (το επίπεδο 2).

Ακόμη και αν οι διαφορές μεταξύ των δυο φύλων τείνουν να ελαχιστοποιηθούν, κατά μέσο όρο, σε 33 χώρες / οικονομίες, το ποσοστό των μαθητών/τριών με υψηλές επιδόσεις στις φυσικές επιστήμες είναι ευρύτερο μεταξύ των αγοριών από ότι μεταξύ των κοριτσιών. Η Φιλανδία είναι η μόνη χώρα στην οποία τα κορίτσια είναι περισσότερο πιθανό να έχουν υψηλές επιδόσεις από ότι τα αγόρια. Κατά μέσο όρο σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, 25% των αγοριών και 24% των κοριτσιών ανέφεραν ότι αναμένουν να εργαστούν σε επάγγελμα που σχετίζεται με τις φυσικές επιστήμες. Αλλά, αγόρια και κορίτσια τείνουν να σκέφτονται εργασία σε διαφορετικά πεδία των φυσικών επιστημών. Τα κορίτσια φαντάζονται τους εαυτούς τους ως επαγγελματίες της υγείας περισσότερο από ότι τα αγόρια και σχεδόν σε όλες τις χώρες, τα αγόρια βλέπουν τους εαυτούς τους να γίνονται επαγγελματίες στις τεχνολογίες πληροφορίας και της επικοινωνίας, επιστήμονες ή μηχανικοί, περισσότερο από ότι τα κορίτσια.

Σχετικά με τις επιδόσεις στην ανάγνωση και τα μαθηματικά:
Σχεδόν το 20% των μαθητών/τριών στις χώρες του ΟΟΣΑ, κατά μέσο όρο, δεν κατέκτησαν το βασικό επίπεδο επάρκειας στην ανάγνωση. Το ποσοστό αυτό παραμένει σταθερό από το 2009. Κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ, το χάσμα των φύλων στην ανάγνωση έχει στενέψει υπέρ των κοριτσιών κατά 12 μονάδες μεταξύ 2009 και 2015. Οι επιδόσεις των αγοριών βελτιώθηκαν, ειδικά μεταξύ των αγοριών με τις υψηλότερες επιδόσεις, ενώ οι επιδόσεις των κοριτσιών χειροτέρευσαν ειδικά μεταξύ των κοριτσιών με τις χαμηλότερες επιδόσεις. Περισσότεροι από ένας/μια στους/στις τέσσερις μαθητές/τριες στην Κίνα, το Χόνγκ Κονγκ, τη Σιγκαπούρη και τη Κινεζική Ταϊπέι είναι υψηλών επιδόσεων στα μαθηματικά, που σημαίνει ότι μπορούν να χειριστούν εργασίες που απαιτούν την ικανότητα να διατυπώνουν πολύπλοκες μαθηματικά καταστάσεις, χρησιμοποιώντας συμβολικές αναπαραστάσεις.

Δείτε στο video, πώς λειτουργεί το (πρόγραμμα) PISA

Σημείωση egno: Διαβάστε την συνέχεια με την ανάρτηση των στοιχείων που αφορούν στην Ελλάδα.

Πηγή: Τα στοιχεία είναι από την έκδοση του ΟΟΣΑ «PISA 2015 – Results in Focus»